Fibers zikola kinene mu makolero ag’enjawulo, okuva ku ngoye n’emmotoka okutuuka ku byuma eby’amasannyalaze ne yinginiya. Mu biwuzi bino, polyamide ne nayirooni bifunye okufaayo okw’amaanyi olw’ebintu eby’enjawulo n’obusobozi bwabyo. Polyamides ye famire ya polimeeri ezimanyiddwa olw’okubeerawo kwa amide bonds mu nsengekera yazo ey’eddagala, nga nayirooni ye kitundu ekimanyiddwa ennyo eky’ekibinja kino.
Ekitundu kino kigenderera okunnyonnyola enjawulo n’okufaanagana wakati wa polyamide ne nayirooni, okutumbula okutegeera kw’omusomi ku bintu bino ebikulu. Nga twawula ebika bino eby’obuwuzi, tusobola okusiima obulungi amakulu gaabwe mu makolero ag’omulembe n’okusalawo mu ngeri ey’amagezi mu tekinologiya w’eby’okwambala ne ssaayansi w’ebintu.
Polyamide kye ki?
Polyamides kika kya bintu ekisikiriza, mu butonde era nga kikolebwa mu ngeri ya synthetically, nga kimanyiddwa olw’amaanyi ag’enjawulo, okukyukakyuka, n’okuwangaala. Ka tugende mu nsi ya polyamides, okunoonyereza ku nnyonyola yazo, okugabanya, ensengekera y’eddagala, eby’obugagga, ebika, n’okukozesebwa okunene mu makolero gonna.
Ennyonyola n’okugabanyamu polyamide .
Polyamides ze polimeeri ezirimu enkolagana za amide eziddiŋŋana (-co-NH-) mu nsengekera yazo eya molekyu. Ebintu bino ebikozesebwa mu kukola ebintu bingi bisobola okugabanyizibwamu nga eby’obutonde n’eby’obutonde:
1.Ebirungo ebiyitibwa polyamides eby’obutonde: Ebiva mu nsonda ezizzibwa obuggya, polyamidi ez’obutonde mulimu obutoffaali nga ebyoya by’endiga, silika, kolagini, ne keratin.
2.Synthetic polyamides: Ekoleddwa mu ngeri ey’ekikugu, ebirungo ebikola omubiri (synthetic polyamides) byongera okugabanyizibwamu:
a.Alifaati polyamides (okugeza, nayirooni 6, nayirooni 6/6) .
b.Aromatic polyamides oba aramids (okugeza, Nomex®, Kevlar®) .
C.Semi-Aromatic polyamides oba polyphthalamides (okugeza, Zytel®, Rislan®)
Ensengekera y’eddagala n’eby’obugagga bya polyamide .
Omugongo gwa polyamides gulimu ebibinja bya amide (-NH-CO-) ebiddiŋŋanwa ebiyungiddwa ku bbondi za covalent. Okubeerawo kw’enkolagana ya haidrojeni wakati w’ebibinja bya amide bino kiyamba ku butonde bw’ekintu, okuziyiza ebbugumu, n’okuziyiza eddagala.
Ebikulu eby’ebintu bya polyamides mulimu:
● Amaanyi g’okusika amangi n’okuziyiza okukuba .
● Okugumira okuwangaala n'okuziyira okulungi ennyo .
● Okukyukakyuka n’okunyirira .
● Okuziyiza eddagala, amafuta, n’ebiziyiza .
● Okuziyiza ebbugumu (kukyukakyuka okusinziira ku kika) .
Ebika bya polyamides n'enkozesa yaabyo .
Ebika bya polyamides .
Polyamides zisobola okugabanyizibwamu ebitundu bisatu ebikulu:
1.Aliphatic polyamides: Mu bino mulimu ebika bingi ebya nayirooni, nga nayirooni 6 ne nayirooni 6/6. Zimanyiddwa olw’amaanyi aga waggulu, okuwangaala, n’okuziyiza okukunya.
2.Aromatic polyamides (Aramids): Eby’okulabirako mulimu Nomex® ne Kevlar®. Polyamides zino ziraga okutebenkera okulungi ennyo okw’ebbugumu n’amaanyi g’okusika amangi, ekigifuula esaanira okukozesebwa mu ngeri ey’obwetaavu.
.
Okulaba amakolero n'ebintu ebikozesa polyamides .
Polyamides zifuna okukozesebwa mu makolero amangi olw’ebintu byabwe eby’enjawulo n’obusobozi bwazo obw’enjawulo:
● Automotive: polyamides zikozesebwa mu kukola ebitundu bya yingini, enkola z’amafuta, n’ebitundu eby’omunda.
● Aerospace: aramids zikozesebwa mu kukola ebikozesebwa ebikozesebwa mu bitundu by’ennyonyi.
● Engoye: Nylon ekozesebwa nnyo mu ngoye, engoye z’emizannyo, n’emifaliso egy’amakolero.
● Ebyuma ebikozesebwa mu by’amasannyalaze: ebirungo ebiyitibwa semi-aromatic polyamides bikozesebwa mu biyungo, switch, ne circuit breakers.
● Ebintu ebikozesebwa: Aliphatic polyamides zisangibwa mu bintu nga bbulawuzi z’amannyo, ebikomo, ne firimu ezipakinga emmere.
Eby'okulabirako ebikwata ku bitundu okuva mu bitundu .
.
A.Nylon 6 ne Nylon 6/6 zikozesebwa mu kukola ggiya, bbeeri, n’ebintu ebiteekebwamu ensawo z’omukka.
B.polyphthalamides (PPA) zikozesebwa mu kukola ebitundu by’enkola y’amafuta n’ebibikka yingini.
C.Aramids, nga Kevlar®, zikozesebwa okunyweza emipiira ne hoosi.
2.Ekifo eky'okuteeka mu bbanga:
A.Nomex® ekozesebwa mu kukola munda mu nnyonyi ezigumira omuliro n’engoye ezikuuma abavuzi b’ennyonyi n’abakozi.
B.Kevlar® akozesebwa mu kukola ebintu ebizitowa ennyo era ebinyweza ennyo ebizimbe by’ennyonyi.
C.Nylon ekozesebwa mu kukola parachutes n’obutimba bw’emigugu.
3.Ebiwandiiko:
A.NYLON 6 ne Nylon 6/6 zikozesebwa nnyo mu kukola engoye, engoye z’okuwuga, n’engoye z’emizannyo.
B.Kevlar® ekozesebwa mu kukola engoye ezikuuma, gamba nga vest ezitaziyiza masasi ne ggalavu ezigumira okusala.
C.Nomex® akozesebwa mu kukola engoye ezigumira omuliro n’emifaliso gy’amakolero.
Enkola z'okufulumya .
Polyamides zisobola okukolebwa nga ziyita mu nkola ez’enjawulo, omuli:
.
● Okuggulawo empeta polymerization: Ebiwujjo ebikola polimeeri nga caprolactam (Nylon 6)
● Interfacial polymerization: Okukola firimu ya polyamide ku nsengekera y’ebiziyiza bibiri ebitasobola .
Enkola y’okukola okufulumya esinziira ku kika kya polyamide ekyetaagisa, eby’obugagga, n’okukozesa enkomerero.
Nylon kye ki?
Nylon, ekyuma ekikuba amakolero ekimenya amakolero, ekyusizza amakolero n’ebintu eby’enjawulo n’okukozesebwa mu ngeri ez’enjawulo. Mu kitundu kino, tujja kugenda mu maaso mu nsi ya nayirooni, nga twekenneenya ennyonyola yaayo, obutonde bw’eddagala, okusengejja, eby’obugagga, ebika, n’okukozesa eby’enjawulo.
Ennyonyola ya nayirooni .
Nylon ye polimeeri ya thermoplastic ey’obutonde (synthetic thermoplastic polymer) esangibwa mu kika kya polyamide. Yasooka kukolebwa Wallace Carothers ne ttiimu ye e Dupont mu myaka gya 1930 ng’eky’okuddako mu silika. Nylon eggibwa mu ddagala erikolebwa mu mafuta g’amafuta, mu bujjuvu diamines ne dicarboxylic acids, ezikola condensation polymerization okukola enjegere empanvu, eziddiŋŋana eza monomera.
Ensengekera ya kemiko eya bulijjo eya nayirooni ye:
[-NH-(CH2)X-NH-Co-(CH2)Y-CO-]N .
Wa:
● X ne Y zikiikirira omuwendo gwa atomu za kaboni mu diamine ne dicarboxylic acid, okusinziira ku ngeri gye .
● N ekiikirira diguli y’okukola polimeeri .
Ebintu bya Nylon .
Ebintu bya Nylon eby’enjawulo bigifuula ekintu ekisinga okwettanirwa mu nkola ez’enjawulo:
1.Amaanyi g'okusika amangi n'okuwangaala .
2.Excellent okukunya n'okuziyiza okwambala .
3.Okunyiga obunnyogovu obutono n'okukala amangu .
4.Okuziyiza eddagala, amafuta, n'ebiziyiza .
5.Elasticity n'okugolola .
6.Okuziyiza ebbugumu n'okunyweza ebbugumu .
7.Moldability n'okulongoosebwa mu ngeri ennyangu .
Ebintu bino bisobozesa Nylon okugumira embeera enkambwe, okukuuma enkula yaayo, n’okutuusa omulimu ogwesigika mu mbeera ezisaba.
Ebika bya nayirooni .
Ebika bya nayirooni ebiwerako biriwo, buli kimu nga kiriko eby’obugagga ebitongole n’enkozesa:
Okuwandiika | Okuyiiya | Ebintu & Enkozesa . |
Nylon 6 . | Polycaprolactam . | ow’amaanyi, omukaluba, era agumikiriza okukunya; Ekozesebwa mu ngoye, ebitundu by’emmotoka, n’ebintu ebikozesebwa . |
Nylon 6,6. | Hexamethylenediamine + asidi wa adipiki . | ekifo ekisaanuusa ennyo, okukaluba, n’amaanyi; Ekozesebwa mu kukola emirimu gy’amakolero, emiguwa, n’emipiira . |
NYLON 11 . | Asidi wa aminoundecanoic 11 . | Okunyiga obunnyogovu obutono n’okuziyiza eddagala eringi; Ekozesebwa mu layini z'amafuta ez'emmotoka n'ebintu eby'emizannyo . |
Nylon 12 . | Laurolactam . | Amaanyi g’okukuba ennyo n’okuziyiza embeera y’obudde; Ekozesebwa mu kukozesa mmotoka n’amakolero . |
Okukozesa Nylon .
Ebintu ebya bulijjo n'okukozesa mu makolero .
Nylon ekozesebwa mu bintu bingi ebya bulijjo n’okukozesebwa mu makolero, omuli:
1.Engoye: Engoye z'emizannyo, Engoye z'okuwuga, ez'ekika kya hosiery, n'ebyambalo eby'omunda .
2.carpets ne upholstery .
3.Emiguwa, emiguwa, n'emiguwa .
4.Enyiriri z'okuvuba n'obutimba .
5.Ebisero n'ebikomo .
6.Parachutes ne ggiya y'amagye .
7.Guitar Strings ne Tennis Racket Strings .
8.3d Okukuba ebitabo Filaments .
Enkozesa ya nayirooni mu kiseera kino mu makolero ag'enjawulo .
1.Textiles: Amaanyi ga Nylon, elasticity, n'obunnyogovu-wicking properties bigifuula nnungi nnyo mu ngoye naddala mu by'emizannyo n'okukola ggiya ez'ebweru. Obuwangaazi bwayo n’okuziyiza okusika nabyo bigifuula esaanira kapeti n’ebigimusa.
2.Automotive: Nylon ekozesebwa mu kukola ebitundu by’emmotoka eby’enjawulo, nga:
a.Emirimu (Okunyweza) .
B.Empewo .
C.Ennyiriri z’amafuta ne ttanka .
D.Gears ne Bearings .
3.Okupakinga: Firimu za Nylon zikozesebwa mu kupakinga emmere olw’ebintu byazo ebirungi ennyo eby’okuziyiza, ebiyamba okukuuma obuggya n’okugaziya obulamu bw’ebintu. Nylon era ekozesebwa mu kukola obucupa ne konteyina.
4.Electronics: Ebintu bya Nylon ebiziyiza ebbugumu n’okuziyiza ebbugumu bigifuula esaanira okukozesebwa mu bitundu by’amasannyalaze, gamba ng’ebiyungo ne switch.
5.Amakolero: Amaanyi ga Nylon n’okuwangaala bya muwendo mu kukozesa mu makolero, gamba ng’emisipi egitambuza, ggiya, ne bbeeri.
Enkola eziyiiya era ezikola obulungi .
1.Aerospace: Nylon composites zikozesebwa mu kukola ebitundu ebizitowa, ebinyweza ennyo ennyonyi, gamba nga panels ez’omunda n’okukola ducting.
2.Medical: Nylon's biocompatibility n'amaanyi bigifuula esaanira okukozesebwa mu by'obujjanjabi, gamba ng'okulongoosa emisono n'okuteekebwamu amagumba.
3.Additive Manufacturing: Obuwunga bwa nayirooni ne filamenti byeyongera okukozesebwa mu kukuba ebitabo mu ngeri ya 3D, okusobozesa okutondawo ebitundu eby’amaanyi, ebikyukakyuka, era ebiwangaala okukola ebikozesebwa mu kukola ebikozesebwa (prototyping) n’okukozesa enkomerero.
4.Ebyuma ebikozesebwa mu mizannyo: Omugerageranyo gwa Nylon ogw’amaanyi n’obuzito ogwa waggulu n’okuziyiza okukuba gugifuula nnungi nnyo okukozesebwa mu byuma by’emizannyo, gamba ng’enkoofiira, ebyuma ebikuuma, n’emiguwa gya racket.
Enkozesa eya bulijjo eya nayirooni mu bitundu eby’enjawulo .
Ekitundu . | Okusaba . |
Eby’okwambala . | Engoye, Engoye z'emizannyo, Hosiery, Kapeti, Upholstery |
Automotive . | Emipiira, Airbags, Layini z'amafuta, Ggiya, Bearings |
Okupakinga . | Ffirimu ezipakinga emmere, obucupa, ebidomola . |
Ebyuma ebikozesebwa mu by'amasannyalaze . | Ebiyungo, Switches, Insulation . |
Amakolero . | Emisipi egitambuza, ggiya, bbeeri, emiguwa, obutimba |
Enkozesa ya Nylon ey’enjawulo eraga obusobozi bwayo n’obukulu bwayo mu makolero ag’enjawulo. Nga okunoonyereza n’okukulaakulanya bwe bigenda mu maaso, tusobola okusuubira okulaba enkozesa ezisingawo obuyiiya ku kintu kino ekyewuunyisa, nga tusika ensalo z’ebyo ebisoboka mu sayansi w’ebintu ne yinginiya.
Enkola z'okufulumya nayirooni .
Nylon etera okukolebwa okuyita mu nkola zino wammanga:
1.Polymerization: Monomera nga caprolactam (Nylon 6) oba hexamethylenediamine ne adipic acid (Nylon 6,6) zifuuka polymelized okukola enjegere za polimeeri empanvu.
2.Spinning: Ekirungo kya nayirooni ekisaanuuse kifulumizibwa okuyita mu spinnerets okukola ebiwuzi, oluvannyuma ne bigololwa ne bisikirizibwa okulaganya enjegere za polimeeri n’okwongera amaanyi.
3.Post-processing: Ebiwuzi oba ebiwuziwuzi bya nayirooni biyinza okulongoosebwa ebirala nga okussaawo ebbugumu, okusiiga langi, oba okugatta n’ebirungo ebigattibwamu okusobola okutuuka ku by’obugagga ebyagala.
Enkulaakulana mu kukola nayirooni, gamba ng’okuddamu okukola ebintu n’ebintu ebikozesebwa mu bulamu obwa bulijjo, zigenderera okutumbula obuwangaazi n’okukendeeza ku buzibu bw’obutonde.
Okwekenenya okugeraageranya kwa polyamide ne nayirooni .
Wadde nga polyamide ne nayirooni bitera okukozesebwa mu ngeri ey’okukyusakyusa, waliwo enjawulo ezeetegeerekeka wakati w’ebintu bino ebibiri. Mu kitundu kino, tujja kukola okwekenneenya okugeraageranya kwa polyamide ne nayirooni, nga twekenneenya ensengekera zaabwe ez’eddagala, eby’obugagga, okukozesebwa, ebirungi, okuyimirizaawo, n’okukendeeza ku nsimbi.
Okufaanagana wakati wa nayirooni ne polyamide .
- Ebiwuzi byombi bibeera polimeeri .
- Zombi zibeera fibers ezissa .
- Ebiwuzi byombi bisobola okuba eby’obutonde .
- Ebiwuzi byombi biwangaala .
- Ebiwuzi byombi birina amaanyi amangi .
- Ebiwuzi byombi bikozesebwa mu bintu ebikozesebwa .
Enjawulo mu nsengekera y’eddagala n’obutonde .
Polyamides ye famire egazi eya polimeeri ezimanyiddwa olw’okubeerawo kwa amide bonds (-co-NH-) mu nsengekera ya molekyu yazo. Ku luuyi olulala, nayirooni ye kika kya polyamide ekikolebwa mu ngeri ey’enjawulo. Enjawulo enkulu mu nsengekera zaabwe ez’eddagala ze zino:
● Nylon erina ensengekera ya symmetrical ne polar bw’ogeraageranya ne polyamides endala .
● Enteekateeka y’ebibinja bya amide mu nayirooni evaamu okusiba kwa haidrojeni okw’amaanyi, ekiyamba amaanyi gaayo agasukkulumye n’okuwangaala
Enjawulo zino ez’enzimba zikwata butereevu ku butonde bw’ebintu n’eddagala ebya nayirooni ne polyamidi endala.
Enjawulo mu by’obugagga by’omubiri n’eddagala .
Eby'obwa nannyini | Nylon . | polyamide . |
Amaanyi n’okuwangaala . | Amaanyi g’okusika n’okuziyiza okusika . | ekyukakyuka okusinziira ku kika kya polyamide ekigere ekigere . |
Okunyiga obunnyogovu . | Okunyiga obunnyogovu wansi, okukala amangu . | Okunyiga obunnyogovu obusingako bw’ogeraageranya ne nayirooni . |
Ekifo eky’okusaanuuka n’okutebenkera kw’ebbugumu . | Ekifo eky’okusaanuuka ekisingako n’okuziyiza ebbugumu okulungi . | ekyukakyuka okusinziira ku kika kya polyamide ekigere ekigere . |
Okuziyiza okukunya . | Okuziyiza okusiiyibwa okulungi ennyo . | Okutwalira awamu kirungi, naye si waggulu nga nayirooni . |
Amaanyi ga Nylon agasukkulumye, okuwangaala, n’okuziyiza obunnyogovu n’okukutuka bifuula okulonda okwagalibwa okukozesebwa mu makolero okwetaagisa.
Enjawulo mu kukozesa .
Polyamides ne nylon zifuna okukozesebwa mu makolero ag’enjawulo, naye enkozesa yazo entongole zaawukana:
1.Okusaba kwa polyamide:
a.Automotive . Empiso Okubumba : Layini z'amafuta, Manifolds eziyingiza empewo, ebibikka yingini .
B.Electrical & Electronics: Ebiyungo, Sswiiki, Circuit Breakers
C.Industrial: Ebikozesebwa mu kukola eddagala, amafuta ne ggaasi payipu .
2.Okusaba kwa Nylon:
A.Textiles: Engoye, Engoye z'emizannyo, Hosiery, Kapeti
B.Automotive: Ggiya, Bearings, Airbags, Okunyweza emipiira
C.Ebintu ebikozesa: Ebizigo by'amannyo, Ebikomo, Okupakinga emmere
Amaanyi ga Nylon ag’enjawulo n’okuwangaala bigifuula ennungi ennyo okukozesebwa mu mirimu egy’amaanyi, ate polyamides ziwa eby’obugagga ebigazi ebisaanira okukozesebwa mu makolero ag’enjawulo.
Ebirungi n'ebibi .
Ekikozesebwa | Ebirungi . | Ebizibu . |
Nylon . | - Amaanyi amangi n'okuwangaala . - Okuziyiza okusika okulungi ennyo . - Okunyiga obunnyogovu obutono . - Okuziyiza ebbugumu okulungi . | - Omuwendo omunene bw'ogeraageranya ne polyamides ezimu . - Obuziyiza bwa kemiko butono eri asidi n’ebifo ebinywevu . |
polyamide . | - Ebintu eby'enjawulo okusinziira ku kika . - Okuziyiza eddagala okulungi . - Esaanira okukozesebwa mu makolero ag'enjawulo . | - Amaanyi amatono n'okuwangaala bw'ogeraageranya ne nayirooni . - Okunyiga obunnyogovu obusingako . - Ebika ebimu biyinza okuba n'obuziyiza bw'ebbugumu obutono . |
Okulonda wakati wa nayirooni ne polyamide kusinziira ku byetaago ebitongole eby’okukozesa n’embeera y’obutonde.
Okukosa obutonde bw’ensi n’okuyimirizaawo .
Nylon ne polyamides byombi biva mu by’obugagga ebitali bipya ebisinziira ku mafuta g’amafuta, ekireeta okweraliikirira ku bigere byabwe eby’obutonde. Kyokka, waliwo kaweefube w’okutumbula obuwangaazi bwabwe:
● Nylons ne polyamides ezikolebwa mu bio-based zikolebwa nga tukozesa ebikozesebwa ebizzibwa obuggya nga castor oil .
● Tekinologiya w’okuddamu okukola ebintu agenda mu maaso okukendeeza ku kasasiro n’okukendeeza ku buzibu bw’obutonde bw’ensi obuva mu kukola n’okusuula .
Okulonda wakati wa nayirooni ne polyamide okuva mu ndowooza y’okuyimirizaawo kisinziira ku bintu nga enkola ez’enjawulo ez’okukola, okuddukanya enkomerero y’obulamu, n’okubeerawo kw’ebintu ebirala ebikuuma obutonde.
Ensimbi ezisaasaanyizibwa ku nsimbi .
Ebiva mu nsaasaanya y’okukozesa Nylon vs. polyamide byawukana okusinziira ku nkola n’enkola y’okukola:
● Nylon okutwalira awamu erina ssente nnyingi bw’ogeraageranya ne polyamides ezimu olw’ebintu byayo eby’omutindo ogw’oku ntikko .
● Wabula, okuwangaala kwa Nylon n'obulamu obw'ekiseera ekiwanvu bisobola okumalawo ssente ezisooka mu bbanga eggwanvu .
● Polyamides zikuwa eby’okulonda eby’enjawulo okusinziira ku kika ekigere n’omutindo .
Abakola ebintu balina okukola okwekenneenya okw’omugaso mu nsaasaanya n’emigaso nga balowooza ku nsonga ng’ebintu by’ebintu, ebyetaago by’okukozesa, n’obungi bw’okufulumya okuzuula okulonda okusinga okukendeeza ku nsaasaanya wakati wa nayirooni ne polyamide.
Okukozesa mu makolero n'okunoonyereza ku mbeera .
Polyamide ne nayirooni ziraga nti ebintu eby’omuwendo mu makolero ag’enjawulo, olw’ebintu byabwe eby’enjawulo n’engeri gye bikolebwamu. Mu kitundu kino, tujja kunoonyereza ku nkola entuufu n’okunoonyereza ku mbeera nga tulaga engeri ebintu bino gye bikyusizzaamu eby’emmotoka, eby’okwambala, eby’amasannyalaze, ne yinginiya.
Enkozesa y'emmotoka eya polyamide ne nylon .
Amakolero g’emmotoka gakwatidde nnyo polyamide ne nayirooni olw’okuwangaala, amaanyi, n’okuziyiza ebbugumu n’eddagala. Wano waliwo ebikozesebwa ebikulu:
1.Engine components: polyamides zikozesebwa mu kukola manifolds eziyingira empewo, ebibikka ku vvaalu, n’ebibbo by’amafuta, olw’okuziyiza ebbugumu okulungi ennyo n’okutebenkera kw’ebipimo.
2.Enkola z’amafuta: Nylon y’esinga okwettanirwa mu layini z’amafuta, ttanka z’amafuta, n’ebiyungo eby’amangu olw’okuziyiza eddagala lyayo n’okuyita okutono ku hydrocarbons.
3.Ebitundu eby’ebweru: polyamides ne nylon bikozesebwa mu kukola endabirwamu ebiyumba, ebibikka ku nnamuziga, ne radiator grilles, nga biwa obuziyiza okukuba n’okusobola okugumira embeera y’obudde.
4.Ebitundu eby’omunda: Nylon esanga okusiiga mu misipi, ebidomola bya airbag, ne kapeti, okuwa amaanyi, obukuumi, n’okuwangaala.
Ebiyiiya eby'okwambala nga biriko Nylon .
Nylon ekyusizza eby’okwambala n’ebintu eby’enjawulo n’engeri gye byakolebwamu. Ebimu ku biyiiya ebimanyiddwa mulimu:
1.Ennyambala y’ebyemizannyo ekola bulungi: Nylon’s Moisture-Wicking, Quick-Drying, and Stretchable Properties zigifuula ennungi ennyo mu ngoye z’emizannyo, engoye z’okuwuga, n’okukola ggiya ey’ebweru.
2.Emifaliso egy’olubeerera: Amaanyi ga Nylon aga waggulu ag’okusika n’okuziyiza okusika gasobozesa okukola engoye eziwangaala ez’okuteekamu engoye, emigugu, n’okukozesa amakolero.
3.Obuyiiya obuwangaala: Nylons ezesigamiziddwa ku biramu, eziggibwa mu by’obugagga ebizzibwa obuggya nga Castor Oil, zigenda zifuna okusika ng’ebintu ebirala ebitali bya bulabe eri obutonde mu mulimu gw’eby’okwambala.
Polyamide mu byuma bikalimagezi ne yinginiya .
Polyamides zizudde nga zikozesebwa nnyo mu by’amasannyalaze ne yinginiya olw’amasannyalaze gazo agaziyiza amasannyalaze, okuziyiza ebbugumu, n’amaanyi g’ebyuma.
1.Ebitundu eby’amasannyalaze: polyamides zikozesebwa mu kukola ebiyungo, switch, ne circuit breakers, nga ziwa insulation eyesigika n’okuwangaala.
2.Wiring ne cable insulation: Nylon's excellent dielectric properties n'okuziyiza okufuuwa bigifuula esaanira waya ne cable insulation mu makolero ag'enjawulo.
3.3D Printing: Polyamides, naddala Nylon 12, zifuuse ebikozesebwa ebyettanirwa ennyo mu kukola eby’okwongerako, okusobozesa okutondawo ebitundu eby’amaanyi, ebikyukakyuka, era ebikola ku nkola z’okukola ebikozesebwa (prototyping) n’okukozesa enkomerero.
4.Gears and bearings: Nylon’s self-lubricating properties and resistance to wear kigifuula ekintu ekirungi ennyo ku ggiya, bbeeri, n’ebitundu ebirala ebitambula mu byuma n’ebikozesebwa.
Bino bye bimu ku byokulabirako by’engeri polyamide ne nayirooni gye bikyusizzaamu amakolero nga biyita mu bintu byabwe eby’enjawulo n’okukozesa obuyiiya. Nga okunoonyereza n’okukulaakulanya bwe bigenda mu maaso, tusobola okusuubira okulaba n’okukozesa ennyo ebintu bino ebisobola okukozesebwa mu biseera eby’omu maaso.
Ebibuuzo ebibuuzibwa .
Q: Njawulo ki enkulu wakati wa polyamide ne nayirooni?
A: Polyamides ziyinza okuba ez’obutonde oba ezikolebwa mu ngeri ey’ekikugu, ate nga nayirooni bulijjo ekola emirimu egy’obutonde. Nylon erina obuziyiza obulungi n’ensengekera ya polar, symmetrical. Eby’obugagga bya polyamide bisinziira ku nsengeka ya molekyu, naye nayirooni bulijjo eraga amaanyi amangi n’okuwangaala.
Q: Polyamide ne nayirooni bisobola okukozesebwa nga bikyusibwakyusibwa?
A: Si polyamides zonna nti nayirooni, wadde nga nayirooni kika kya polyamide. Okulonda kusinziira ku byetaago by’okukozesa n’ebintu ebyetaagibwa. Nylon etera okwettanirwa okusobola okusobola okugigula, ennyangu okulongoosebwa, n’ebintu ebitebenkedde.
Q: Ebintu ebikolebwa mu polyamide ne nayirooni obizuula otya?
A: Okuzuula ebintu ebiva mu polyamide ne nayirooni nga tokebereddwa kizibu. Okuzuula okulaba kizibu olw’obutaba na mpisa za njawulo. Okukebera mu laboratory oba okwebuuza ku bintu ebikwata ku bintu bye nkola ezesigika ez’okuzuula.
Q: Polyamide ne nayirooni bisobola okuddamu okukozesebwa? Ebintu byombi bisobola okuddamu okukozesebwa?
A: Yee, polyamide ne nayirooni biddamu okukozesebwa nga bisaanuuka n’okutereeza. Okuddamu okukola ebintu kikendeeza ku kasasiro n’okukuuma eby’obugagga. Okuddamu okukola obulungi kisinziira ku kukungaanya okutuufu, okusunsula, n’okulongoosa ebikozesebwa.
Q: Waliwo polyamides zonna ez’obutonde?
A: Yee, polyamides ez’obutonde zirimu obutoffaali nga ebyoya by’endiga, silika, kolagini, ne keratin. Bino biva mu nsonda ezizzibwa obuggya ezirina eby’obugagga eby’enjawulo. Nylon ne polyamides nnyingi zikolebwa okuva mu ddagala erikolebwa mu mafuta g’amafuta.
Q: Kiki ekisinga okusaanira okukozesebwa ebweru?
A: Nylon esinga kusaanira kukozesebwa wabweru bw’ogeraageranya ne polyamides endala. Kirina obuziyiza obulungi ennyo, amaanyi amangi, okuwangaala, n’okuziyiza UV. Ebintu bino bifuula nayirooni okubeera ennungi ennyo mu ggiya n’ebikozesebwa eby’ebweru.
Q: Nylon ewangaala okusinga polyamides endala?
A: Yee, nayirooni emanyiddwa olw’okuwangaala okw’enjawulo bw’ogeraageranya ne polyamides nnyingi. Amaanyi gaayo ag’amaanyi ag’omunda n’obutafaali obuyitibwa crystallinity obw’amaanyi biyamba amaanyi ag’enjawulo, okuziyiza okukunya, n’okugumira embeera. Nylon y’esinga okukozesebwa mu nkola ezeetaaga okukola emirimu egy’ekiseera ekiwanvu.
