Okukulaakulana kw’empukuuka y’abantu n’okukulaakulana kw’abantu kukwatagana mu butonde n’okukozesa ebintu eby’ebyuma. Oluvannyuma lw’omulembe gw’amayinja, omulembe gw’ekikomo n’omulembe gw’ekyuma byannyonnyolwa nga bakozesa ebyuma. Mu biseera eby’omulembe guno, ebintu eby’enjawulo eby’ebyuma bikola omusingi omukulu ogw’okukulaakulanya ekibiina ky’abantu.
Ebyuma bijja mu bika eby’enjawulo, nga buli kimu kirina engeri ez’enjawulo. Wadde ng’ebyuma ebimu bimanyiddwa olw’obukaluba bwabyo, ebirala bisukkuluma ku buwangaazi oba obutambuzi bw’amasannyalaze. Mu kiwandiiko kino ekya blog, tujja kwekenneenya eby’enjawulo eby’ebyuma eby’enjawulo n’okukozesebwa kwabyo. Tujja kugenda mu maaso n’okubunyisa aloy eza bulijjo era tubikkula ekibayawula. Kale, bw’oba oyagala okumanya ebisingawo ku nsi esikiriza ey’ebyuma, lindirira!
Ebyuma eby’ekyuma: Ebika n’engeri .
Ebyuma eby’ekika kya ferrous, ebizingiramu buli kimu okuva ku kyuma ekirongoofu okutuuka ku aloy ezitali zimu ng’ekyuma ekitali kizimbulukuse, bikulu nnyo mu nsi yaffe. Ziwa eby’obugagga eby’enjawulo nga obugumu, amaanyi g’okusika, n’okuziyiza okukulukuta ebizifuula ezisaanira okukozesebwa okw’enjawulo mu kukola amakolero n’okusingawo. Nga balina ebika byabwe eby’enjawulo, buli kika kya kyuma kya ferrous kireeta ekintu eky’enjawulo ku mmeeza, ekibafuula abatali ba mugaso mu makolero ag’omulembe.
Okutegeera Iron Ennongoofu mu makolero .
Pure Iron kintu kikulu nnyo mu makolero mu makolero. Ye muzannyi omukulu mu kutondawo ebyuma eby’enjawulo. Laba wano ekifuula eky'enjawulo:
malleability: Ekyuma ekirongoofu kigonvu nnyo era kyangu okubumba.
Ebintu bya magineeti: Mu butonde biba bya magineeti, ekigifuula eyeetaagisa mu kukozesa amasannyalaze.
Ekyuma ekisuuliddwa: Ensengeka n'enkozesa .
Ekyuma ekisuuliddwa (cast iron) kye kimu ku bikozesebwa mu kukola ebyuma nga kirimu kaboni, silikoni, n’obutono bw’ebintu ebirala nga manganese, sulfur, ne phosphorus.
Obuwangaazi: Kimanyiddwa olw’okuwangaala obulungi n’okuziyiza okwambala.
Enkola: Ojja kugisanga mu bikozesebwa mu kufumba, ebitundu by’emmotoka, n’ebyuma.
Carbon Steel: Ebika n'okukozesebwa .
Ekyuma kya kaboni kigatta ekyuma ne kaboni, nga kirimu ebika nga ebyuma ebitono, ebya wakati, n’eby’amaanyi. Buli kika kirina enkozesa yaakyo ey’enjawulo.
Ekyuma kya kaboni omungi: ekimanyiddwa olw’obukaluba n’amaanyi, nga kikozesebwa mu bikozesebwa n’ebiso.
low carbon steel: ductile esingako era ekozesebwa mu kukozesa ebizimbe olw’amaanyi gaayo .
Ekyuma ekitali kizimbulukuse: eby'obugagga n'enkozesa y'amakolero .
Ekyuma ekitali kizimbulukuse aloy emanyiddwa olw’okuziyiza okukulukuta. Kiba kitabuddwamu ekyuma, kaboni, ne chromium.
Non-corrosive: Tebuzaalira mangu, y’ensonga lwaki yettanirwa mu bikozesebwa mu ffumbiro n’ebyuma ebikozesebwa mu by’obujjanjabi.
Obumanyirivu: Ekozesebwa mu buli kimu okuva ku bikozesebwa mu kulya okutuuka ku fuleemu z’omu bbanga.
Ekyuma ekiweese: eby'obugagga n'okukozesebwa .
Ekyuma ekiweese kintu kya kyuma nga kirimu kaboni omutono ennyo. Kimanyiddwa okuba eky'amaanyi naye nga kifuuse ductile.
Enkozesa y’ebyafaayo: Lumu ekyuma ekikulu eri abaweesi. Leero, kirabibwa mu bintu eby’okwewunda ng’ebikomera n’emiryango.
Amaanyi: Ensengekera yaayo ey’obuwuzi egiwa okugatta okw’enjawulo okw’amaanyi n’okutondeka.
Ebyuma ebirala eby’ekika kya ferrous: chromium, manganese, ne aloy zaabyo
Ebyuma eby’ekika kya ferrous nga chromium ne manganese bikola kinene nnyo mu kutondawo ebyuma eby’enjawulo.
Ebyuma ebitali bya kyuma: okukozesebwa okw’enjawulo .
Ebyuma ebitali bya kyuma bikola emirimu emikulu mu makolero ag’enjawulo olw’ebintu byabwe eby’enjawulo nga okuziyiza okukulukuta, okutambuza amasannyalaze, n’obutonde obutono. Okuva ku by’ennyonyi okutuuka ku kukozesa tekinologiya ow’omulembe, ebyuma bino biyamba nnyo mu kukulaakulana mu kukola amakolero n’obulamu obwa bulijjo.
Aluminiyamu: Ebifaananyi n’obukulu mu makolero .
Aluminiyamu kyuma kya ffeeza , ekimanyiddwa olw’okuba ekitundu ky’ekibinja kya boron nga kiriko ennamba ya atomu ya 13. Kimanyiddwa nnyo olw’okuba nga kizitowa naye nga kya maanyi.
High thermal conductivity: Kirungi nnyo okukozesebwa awali okutambuza ebbugumu kye kisumuluzo, nga mu radiators n’ebikozesebwa mu ffumbiro.
Okukozesa mu makolero: Aluminiyamu akozesebwa nnyo mu by’ennyonyi olw’omugerageranyo gw’amaanyi n’obuzito bwagwo.
Nickel: eby'obugagga n'enkozesa ez'enjawulo .
Nickel, ekyuma ekiziyiza okukulukuta mu butonde, ekisobola okugwa, era ekiziyiza okukulukuta, kitera okusangibwa mu aloy.
Okukozesebwa okw’enjawulo: Okuva ku kukola ebyuma ebitali bimenyamenya okutuuka ku ssente ezisobola okukozesebwa mu kukola ssente n’okuddamu okucaajinga.
Okuziyiza okukulukuta: kifuula omugaso mu mbeera enzibu nga ebyuma ebiwanvu n’ebyuma ebikozesebwa mu bwengula.
Ekikomo: Okukozesebwa mu tekinologiya ow'omulembe .
Ekikomo kye kyuma ekikyukakyuka nga kirimu amasannyalaze amalungi ennyo. Kiba kya malleable ate nga kizimbulukusa.
Obutambuzi bw’amasannyalaze: Ekisumuluzo ky’ebitundu by’amasannyalaze n’ebitundu by’amasannyalaze.
Enkola z’okufuuwa amazzi n’okufumbisa: Enkola y’ebbugumu ey’ekikomo zigifuula ennungi ennyo mu nkola zino.
Ekikomo n'Ekikomo: Ensengeka n'Enkozesa .
Ekikomo n’ekikomo bye byuma ebimyufu ebikulu ebitali bya kyuma, nga bya aloy za kikomo ne zinki oba bbaati.
Ebifaananyi by’ebyuma n’amasannyalaze: Ekikomo kikozesebwa mu bivuga n’ebintu eby’okuyooyoota, ate eky’ekikomo kyettanira okwambala kwakyo mu bbeeri n’ebibumbe.
Obukulu bw’ebyafaayo: Ekikomo kyakola kinene nnyo mu byuma byaffe eby’edda, ekyaviirako omulembe gw’ekikomo.
Zinc: Okukozesebwa mu makolero n'ebyobusuubuzi .
Zinc emanyiddwa olw’ebintu byayo ebiziyiza okukulukuta naddala mu kyuma ekikola galvanizing.
Galvanization: Ekuuma ebyuma obutafuuka buwuka, okugaziya obulamu bwayo mu kukozesebwa ebweru.
Zinc Alloys: Ekozesebwa mu kukola die-casting for precision components mu makolero g’emmotoka n’ebyuma eby’amasannyalaze.
Ebyuma eby'omuwendo .
Ebyuma eby’omuwendo nga zaabu, ffeeza, ne platinum bikola kinene nnyo okusukka enkozesa yaabyo ey’ennono mu by’okwewunda n’ensimbi. Ebintu byabwe eby’enjawulo, omuli okuziyiza okukulukuta, okutambuza amasannyalaze, n’okusikiriza okulabika obulungi, bifuula ebyetaagisa ennyo mu makolero okuva ku byuma eby’amasannyalaze n’eddagala okutuuka ku kukola mmotoka. Ebyuma bino si bubonero bwa bugagga bwokka; Zino bitundu bikulu nnyo mu kutumbula tekinologiya n’okutumbula omutindo gw’obulamu bwaffe.
Ebifa ku byuma eby’omuwendo .
Ebyuma eby’omuwendo bimanyiddwa olw’obutaba na muwendo, n’omugaso gwabyo mu by’enfuna. Ebikulu ebikwata ku nsonga eno mulimu:
Okuziyiza okukulukuta: Tezivunda oba okuziyira mu ngeri ennyangu.
High Luster: Ebyuma bino birina ekitangaala eky’enjawulo, eky’obutonde.
malleability ne ductility: zisobola bulungi okubumba n’okugololwa.
Zaabu, ffeeza, platinum: okutunula okumpi
Zaabu: Ekyuma kya kyenvu ekigagga, ekimasamasa, ekimanyiddwa olw’okuziyiza okukulukuta n’okusikiriza obulungi. Ebiseera ebisinga bikozesebwa mu by’okwewunda era ng’omutindo gw’ensimbi.
Obulongoofu: Epimiddwa mu Karats, nga Karats 24 zaali zaabu omulongoofu.
Silver: Emanyiddwa olw’okumasamasa kwayo okweru okumasamasa n’obutambuzi bw’amasannyalaze obw’amaanyi. Si bya kwewunda kwokka; Kikulu nnyo mu circuit z'amasannyalaze.
Enkozesa y’amakolero: Silver ekozesebwa mu solar panels, bbaatule, n’ebyuma ebikozesebwa mu byuma.
Platinum: Ekyuma ekitali kya kuddamu nga kiziyiza okukulukuta okw’ekitalo. Kiba kiwanvu era nga kirimu ekifo ekisaanuusa ennyo.
Okukozesa: Ekozesebwa mu kukyusa ebyuma ebikyusa ebyuma, ebyuma eby’amasannyalaze, n’eby’okwewunda.
Enkozesa y'ebyuma eby'omuwendo mu makolero ag'enjawulo .
Ebyuma eby’omuwendo si bya kulaga byokka; Balina emigaso egy’omugaso mu makolero ag’enjawulo.
Electronics: Zaabu ne ffeeza bye bikulu mu kukola ebitundu eby’amasannyalaze ebyesigika era ebikola obulungi.
Eddagala: Silver erina eddagala eritta obuwuka, ekigifuula ey’omugaso mu byuma eby’obujjanjabi.
Automotive: Platinum kikulu nnyo mu kukola catalytic converters okukendeeza ku bucaafu obufuluma mu bbanga.
ebyuma eby’enjawulo n’emirimu gyabyo .
Ebyuma eby’enjawulo nga lead, cobalt, tin, titanium, tungsten, palladium, uranium, ne bismuth birina emirimu egy’enjawulo, egy’emirundi mingi egy’omugaso ennyo mu makolero ag’enjawulo. Eby’obugagga byabwe eby’enjawulo, okuva ku kuziyiza okukulukuta okutuuka ku bifo ebisaanuuka ebiwanvu, bifuula ebyetaagisa ennyo mu nnimiro ng’eby’omu bbanga, amaanyi, ne tekinologiya. Ebyuma bino si kitundu kyokka ku kitundu ekinene eky’ebintu eby’ebyuma; Zikulu nnyo mu nkulaakulana n’enkola y’amakolero ag’omulembe.
Omukulembeze: Ebintu ebikozesebwa mu bulamu obwa bulijjo n’ebyobulamu .
Lead kye kyuma ekizito ekimanyiddwa olw’obungi bwakyo obw’amaanyi n’obugonvu. Kirina ekifo ekisaanuuka wansi, ekikuyamba okukola nakyo.
Enkozesa: Etera okukozesebwa mu bbaatule, okubikka ku waya, n’okuziyiza emisinde.
Okweraliikirira ku by‟obulamu: Okukulembera butwa. Enkozesa yaayo kati ntono naddala mu bintu eby’omu nnyumba okuziyiza obulabe eri obulamu.
Cobalt: Okukozesa mu makolero ag'omulembe .
Cobalt kyuma ekikyukakyuka ekikola kinene nnyo mu makolero ag’omulembe. Kimanyiddwa olw’amaanyi gaayo ku bbugumu erya waggulu.
Okukozesa: okukozesebwa mu yingini za jet, ttabiini za ggaasi, ne mu kukola magineeti ez’amaanyi era ez’olubeerera.
Alloys: ekola alloys nga ziziyiza ebbugumu eringi, ekigifuula entuufu okusala ebikozesebwa n’ebitundu by’ennyonyi.
Tin, Titanium, ne Tungsten: Enkozesa entongole .
● Ebbaati: Ekyuma ekiziyiza okukulukuta ekitera okukozesebwa okusiiga ebyuma ebirala ng’ekyuma okuziyiza obusagwa.
● Titanium: Emanyiddwa olw’okuba ekitangaala, amaanyi amangi, ate nga n’okukulukuta okutono. Ekozesebwa mu bitundu by’omu bbanga, ebyuma eby’obujjanjabi, n’ebyuma ebikozesebwa mu mizannyo.
.
Ebyuma ebivaayo: Palladium, uranium, ne bismuth .
● Palladium: Ekyuma kino eky’ebbeeyi kisinga kukozesebwa mu byuma ebifuga obucaafu nga catalytic converters ne mu byuma eby’enjawulo.
● Uranium: Ekyuma ekizito ekikozesebwa ng’amafuta ga nukiriya mu bifo ebikola amasannyalaze ga nukiriya. Kikulu mu kukola amaanyi ga nukiriya.
● Bismuth: amanyiddwa olw’okuba omukalu, omuzibu, n’okumasamasa. Ekozesebwa mu alamu z’omuliro, fiyuzi z’amasannyalaze, ne aloy ezitambula obutono.
Ettaala vs ebyuma ebizito .
Ebyuma ebitangaavu ebitegeeza: titanium, aluminiyamu, magnesium .
Ebyuma ebitangaavu nga titanium, aluminiyamu, ne magnesium bimanyiddwa olw’obungi bwabyo obutono n’omugerageranyo gwabyo ogw’amaanyi amangi.
Titanium: ekuwa amaanyi amangi n’okuziyiza okukulukuta. Kiba kya maanyi nga ekyuma naye nga kiweweevu nnyo.
Aluminiyamu: Emanyiddwa olw’obutambuzi bwayo obutono n’ebbugumu. Kyangu okukola naye era nga kiyinza okuddamu okukozesebwa.
Magnesium: Ekyuma ekisinga okubeera ekitangalijja, ekikozesebwa mu aloy okufuula ebintu ebiweweevu nga tebifiiriddwa maanyi.
ebyuma ebizito n’ebintu byabwe eby’enjawulo .
Ebyuma ebizito nga lead, uranium, ne tungsten birina densite nnyingi n’ebintu eby’enjawulo.
Lead: Emanyiddwa olw’obungi bwayo n’obugonvu. Ekozesebwa mu bbaatule ne radiation shielding, naye erina ebiruma obulamu.
Uranium: Ekyuma ekizito era ekizito ekisinga okukozesebwa ng’amafuta ga nukiriya.
Tungsten: Alina ekifo ekisinga okusaanuuka mu byuma byonna, nga kyetaagisa nnyo mu nkola ezeetaaga okuziyiza ebbugumu eringi.
Okukozesa ebyuma ebizitowa n’ebizito mu nkola .
Ebyuma byombi ebitangaavu n’ebizito birina emigaso gyabyo egy’enjawulo mu makolero ag’enjawulo.
Ebyuma Ebitangaavu:
Aerospace: Titanium ne aluminiyamu bikozesebwa nnyo olw’amaanyi gazo n’obuzito obutono.
Electronics: Aluminiyamu akozesebwa mu byuma eby’amasannyalaze olw’obutambuzi bwayo n’obutonde obutazitowa.
Ebyuma Ebizito:
Amasoboza: Uranium kye kisumuluzo mu bifo ebikola amasannyalaze ga nukiriya.
Obujjanjabi: Lead ekozesebwa mu kukuuma emisinde mu bisenge bya X-ray ne mu kiseera ky’obujjanjabi bw’amasannyalaze.
Enjawulo wakati w’ebyuma ebitangaavu n’ebizito eraga enjawulo eri mu nsi y’ebyuma. Ebyuma ebitangaavu nga titanium, aluminiyamu, ne magnesium bitwalibwa ng’eby’omuwendo olw’obuzito obutono n’amaanyi amangi, ekibifuula ebirungi ennyo mu by’omu bbanga n’ebyuma ebikozesebwa mu by’amasannyalaze. Ku luuyi olulala, ebyuma ebizito nga lead, uranium, ne tungsten birina enkozesa ez’enjawulo mu kukola amaanyi n’okukozesebwa mu by’obujjanjabi olw’obungi bwabyo n’ebintu eby’enjawulo. Okutegeera enjawulo zino kikulu nnyo mu kukola amakolero n’okukulaakulanya tekinologiya omupya.
Metalloids n'omulimu gwabwe .
Metalloids zikola kinene mu kuziba ekituli wakati w’ebyuma n’ebitali byuma. Ebintu byabwe eby’enjawulo, gamba ng’obutambuzi bw’amasannyalaze obukyukakyuka n’engeri y’ebintu, bifuula eby’enjawulo mu bintu eby’enjawulo naddala mu kukola ebintu mu makolero ne tekinologiya. Okuva ku silikoni mu ssimu zaffe ez’amaanyi okutuuka ku germanium mu fiber optics, metalloids ze zisinga okubeera ku mutima gwa tekinologiya omungi ogw’omulembe. Si kika kya bintu kirala kyokka; Zikulu nnyo mu kutumbula obusobozi bwaffe obwa tekinologiya n’okutumbula omulimu gw’ebintu bingi ebya bulijjo.
Enyanjula mu bitundu by'ebyuma .
Metalloids zibeera elementi ezirina eby’obugagga ebiri wakati w’ebyuma n’ebitali byuma. Zino za njawulo kubanga zisobola okukola nga zombi, okusinziira ku mbeera. Ebintu ebikozesebwa mu kukola ebyuma mulimu:
Ebirungo ebikola ebyuma ebitongole: germanium, antimony, polonium .
● Germanium: Ekozesebwa mu semikondokita. germanium asobola okukola amasannyalaze, naye si nga bwe kiri n’ebyuma.
● Antimony: Emanyiddwa olw’obukaluba n’amaanyi gaayo ng’ekoleddwa. Ekozesebwa mu bbaatule, ebyuma ebisika wansi, n’ebibikka ku waya.
● Polonium: Alina amasannyalaze mangi ate nga akozesebwa mu bungi obutono mu byuma nga anti-static brushes.
Okukozesa Metalloids mu tekinologiya ow’omulembe .
Metalloids zifunye ekkubo mu tekinologiya ow’omulembe mangi olw’ebintu byabwe eby’enjawulo.
Semiconductors: zombi germanium ne silicon (ekirala metalloid) kye kisumuluzo mu kukola chips za kompyuta n’obutoffaali bw’enjuba.
Eddagala: Metalloids ezimu zikozesebwa mu bujjanjabi n’okuzuula obulwadde.
Alloys: Okwongerako ebyuma nga antimony mu byuma kiyinza okulongoosa amaanyi gaabyo n’okuziyiza okukulukuta.
Ebyuma ebikola amasannyalaze .
Okulaba ebyuma ebikola amasannyalaze .
Ebyuma ebikola amasannyalaze (radioactive metals) bye bintu ebifulumya emisinde nga bwe bimenya. Enkola eno emanyiddwa nga radioactive decay. Ebyuma bino mulimu:
Uranium: Ekozesebwa nnyo mu bifo ebikola amasannyalaze ga nukiriya.
Plutonium: Ekiva mu bikozesebwa bya nukiriya, ebikozesebwa mu bika by’ebyokulwanyisa bya nukiriya ebimu.
Radium: Lumu yakozesebwanga mu langi ezimasamasa mu nzikiza.
Ebikwata ku bulamu n’obukuumi mu kukwata ebyuma ebikola amasannyalaze .
Okukwata ebyuma ebikola amasannyalaze kyetaagisa obukuumi obw’amaanyi olw’obulabe bw’obulamu bwabyo.
Okukwatibwa obusannyalazo: Kiyinza okuleeta ensonga z’ebyobulamu ez’amaanyi omuli ne kookolo.
Ebikolwa eby’obukuumi: ggalavu n’ebintu ebiteekebwamu ebidomola by’omusulo, n’okukomya obudde bw’okubikkula kikulu nnyo.
Okusuula: Ebyuma ebikola amasannyalaze birina okusuulibwa n’obwegendereza okwewala obucaafu bw’obutonde.
Ebyuma ebikola amasannyalaze mu by’amasannyalaze n’eby’obujjanjabi .
Wadde nga balina akabi, ebyuma ebikola amasannyalaze birina omugaso omukulu mu bintu eby’enjawulo.
Okukola amaanyi: Uranium kikulu nnyo mu kukola amasannyalaze ga nukiriya, ekiwa ensibuko y’amasoboza enkulu.
Okukozesa eby’obujjanjabi: ebikozesebwa mu bika ebimu eby’obujjanjabi bwa kookolo n’obukodyo bw’okukuba ebifaananyi mu by’obujjanjabi.
Ebyuma ebikola amasannyalaze nga uranium, plutonium, ne radium, wadde nga bya bulabe, bikola kinene mu nsi yaffe naddala mu kukola amaanyi n’eby’obujjanjabi. Obusobozi bwazo okufulumya amaanyi nga bayita mu kuvunda kw’amasannyalaze (radioactive decay) bukozesebwa mu bifo ebikola amasannyalaze ga nukiriya, nga biwa ensibuko y’amasoboza ey’amaanyi. Mu busawo, okukozesa obusannyalazo obufugibwa n’obwegendereza okuva mu byuma bino kiwa emigaso mu kujjanjaba n’okuzuula endwadde. Kyokka, okukwata ebyuma bino kyetaagisa enkola enkakali ez’obukuumi okukuuma obulamu n’obutonde bw’ensi.
Ebika by’ebyuma ebya bulijjo n’eby’obugagga byabwe .
Ebyuma nga aluminiyamu, ekikomo, ekyuma, n’ekyuma bye bikulu mu bulamu bwaffe obwa bulijjo, nga buli kimu kirina eby’enjawulo ebizifuula ezisaanira okukozesebwa mu ngeri ez’enjawulo. Okuva ku aluminiyamu omutono mu nnyonyi okutuuka ku kyuma ekitali kizimbulukuse ekiziyiza okukulukuta mu bikozesebwa mu ffumbiro, ebyuma bino byetaagisa nnyo mu kukola amakolero n’okusingawo. Ebyuma ebiyitibwa niche metals nga cobalt, titanium, ne tungsten, wadde nga bikozesebwa mu ngeri etali ya bulijjo, bikola emirimu emikulu mu nkola ez’enjawulo olw’engeri zaabyo entongole. Okutegeera eby’obugagga n’enkozesa y’ebyuma bino kikulu nnyo okusiima amakulu gaabyo mu nsi yaffe ey’omulembe guno.
Aluminiyamu: obuzito obutono ate nga buyisa amasannyalaze .
Aluminiyamu kyuma kya ffeeza, ekimanyiddwa olw’obutonde bwakyo obutono n’obutambuzi bw’ebbugumu obulungi ennyo.
Okukozesa: Ekozesebwa nnyo mu kukola ennyonyi, okupakinga, n’okuzimba.
Ebirimu: Teri mu magineeti, terimu mafuta, era esobola okuddamu okukozesebwa awatali kufiirwa bintu.
Ekikomo n’ebirungo byakyo: ekikomo n’ekikomo .
Ekikomo kye kyuma ekikola ebintu bingi ekimanyiddwa olw’obugumu bwakyo n’obutambuzi bw’amasannyalaze.
ekikomo: aloy ya kikomo ne zinki, emanyiddwa olw’okuziyiza okukulukuta n’enkola y’amaloboozi.
Bronze: Alloy okusinga ey’ekikomo n’ebbaati, ekozesebwa olw’amaanyi gaayo n’okuziyiza okukulukuta.
Ebika by’ekyuma: Wakolebwa, bisuuliddwa, n’ekyuma ky’embizzi .
Ekyuma kikozesebwa mu ngeri ez’enjawulo, nga buli kimu kirina eby’obugagga eby’enjawulo.
Ekyuma ekiweese: Nga kirimu kaboni omutono, kibeera kikaluba era nga kikaluba, kituukira ddala ku kyuma eky’okuyooyoota.
Ekyuma ekisuuliddwa: Ekimanyiddwa olw’okuwangaala, kikozesebwa mu bikozesebwa mu kufumba n’ebyuma ebikola emirimu egy’amaanyi.
Ekyuma ky’embizzi: Enkola enkulu ey’ekyuma ekozesebwa mu kukozesa mu makolero era ng’ekintu ekisookerwako eky’okwongera okulongoosa.
Ebika by’ekyuma: Okuva ku kyuma ky’ebikozesebwa okutuuka ku kyuma kya kaboni omungi .
Ekyuma, aloy ya kyuma ne kaboni, kijja mu bika eby’enjawulo.
Tool steel: erimu ebirungo ebigattibwamu nga tungsten ne cobalt, ebimanyiddwa olw’obukaluba n’okuziyiza okukunya.
Ekyuma kya kaboni omungi: ekimanyiddwa olw’amaanyi gaakyo era nga kikozesebwa mu kusala ebikozesebwa n’ebiso.
Ekyuma ekitali kizimbulukuse: kimanyiddwa olw’okuziyiza okukulukuta, ekigifuula ennungi ennyo ku bikozesebwa mu ffumbiro n’ebikozesebwa mu by’obujjanjabi.
Ebyuma ebikozesebwa mu nnyumba: cobalt, titanium, ne tungsten .
Ebyuma bino bikozesebwa mu mirimu egy’enjawulo olw’ebintu byabyo eby’enjawulo.
Cobalt: Ekozesebwa mu aloy ez’amaanyi amangi, magineeti ez’olubeerera, ne mu kifo ky’obusawo.
Titanium: Emanyiddwa olw’amaanyi gaayo, density entono, n’okuziyiza okukulukuta, ekozesebwa mu by’ennyonyi n’okuteekebwamu eby’obujjanjabi.
Tungsten: Alina ekifo ekisinga okusaanuuka mu byuma byonna, ebikozesebwa mu biwuziwuzi bya bbaatule n’ebikozesebwa mu kusala.
Okutegeera engeri z’ebyuma eby’enjawulo .
Ebyuma eby’enjawulo byewaanira ku bintu eby’enjawulo - okuva ku maanyi n’obugumu bw’ekyuma ky’ebikozesebwa okutuuka ku ductility ya copper. Engeri zino zisalawo okusaanira kwazo ku mirimu egy’enjawulo mu makolero g’amakolero n’okusingawo. Okutegeera eby’obugagga bino kikulu nnyo ng’olonda ekyuma ekituufu eky’okukozesa mu ngeri eyenjawulo, ka kibeere kya kuzimba kizimbe, kuwa waya nnyumba, oba okukola ennyonyi. Buli kyuma, n’omugatte gwakyo ogw’enjawulo ogw’ebintu eby’ebyuma, eby’eddagala, eby’omubiri, ne tekinologiya, kikola kinene nnyo mu nsi ennene ey’okukuguka kw’ebyuma.
Ebintu eby’ebyuma: amaanyi, ductility, n’obukaluba .
Ebyuma bitera okulondebwa olw’ebintu byabyo eby’ebyuma.
Amaanyi: Eno y’amaanyi ekyuma kye kisobola okukwata. Okugeza, ekyuma kya kaboni ekingi kimanyiddwa olw’amaanyi gaakyo agawuniikiriza.
Ductility: Obusobozi bw’okugolola nga tomenyese. Ebyuma nga ekikomo biba bya ductive nnyo, bituukira ddala ku waya.
Obukakanyavu: Okuziyiza okukunya oba okufukamira. Tool steel, nga erimu ebintu nga Tungsten, kizibu nnyo mu ngeri etategeerekeka.
Enkola z’eddagala: Okuziyiza okukulukuta n’okuddamu .
Ebirungo ebikola ebyuma bisalawo obulamu bwabyo obuwangaazi n’obukuumi bwabyo.
Okuziyiza okukulukuta: Ebyuma ng’ekyuma ekitali kizimbulukuse biziyiza obusagwa n’okukulukuta, ekizifuula ebirungi ennyo ku bikozesebwa mu ffumbiro.
Reactivity: Ebyuma ebimu, nga aluminiyamu, bikolagana n’empewo okukola oluwuzi olukuuma, ne biziyiza okukulukuta okulala.
Enkola y’ebintu: Densite, okutambuza ebbugumu n’amasannyalaze .
Ebintu ebirabika bikwata ku ngeri ebyuma gye bikozesebwamu mu nkola ez’omugaso.
Densite: Ebyuma ebizitowa nga lead biba binene era bikozesebwa okuziyiza emisinde, ate titanium mutono ate nga ya maanyi, esaanira eby’omu bbanga.
Obugumu bw’ebbugumu n’amasannyalaze: Ebyuma nga ekikomo ne ffeeza bikola obulungi n’amasannyalaze, bikulu nnyo mu bitundu by’amasannyalaze.
Ebintu bya tekinologiya: okukola ebyuma n’okuweta .
Ebintu bya tekinologiya bikosa engeri ebyuma gye bikozesebwamu n’okukozesebwa mu kukola ebintu.
Machinability: Kino kitegeeza engeri gye kyangu okusala n’okubumba ekyuma. Aluminiyamu alloys zimanyiddwa olw’okukozesa amasannyalaze amalungi.
Weldability: Ebyuma nga low carbon steel byangu okuweta, ekizifuula eby’ettutumu mu kuzimba n’okukozesebwa mu makolero.
Okwekenenya mu bujjuvu eby’obugagga by’ebintu eby’ekyuma .
Okunoonyereza ku bukakanyavu: okugezesebwa kwa Brinell, Rockwell, ne Vickers
Obukakanyavu mu byuma kintu kikulu nnyo, ekiraga okuziyiza okukyukakyuka n’okwambala.
Brinell Hardness Test: Ekozesa ekyuma ekiyingiza omupiira mu ngeri ey’ekyuma. Etera okubeerawo okugezesa ebyuma ebigonvu nga aluminiyamu.
Rockwell Hardness Test: Epima obuziba bw’okuyingira wansi w’omugugu. Ekozesebwa ku byuma eby’enjawulo.
Vickers Test: Ekozesa dayimanda pyramid indenter, esaanira ebintu ebigonvu n’ebitundu ebitono.
Amaanyi g’amakungula n’amaanyi g’okusika: amakulu mu nkozesa y’ebyuma .
Amaanyi gakulu nnyo mu kuzuula engeri ekyuma gye kinaakolamu situleesi.
Amaanyi g’amakungula: Situleesi ekyuma kwe kitandikira okuvunda mu ngeri ya pulasitiika. Ekikulu mu kulonda ebikozesebwa mu kuzimba.
Amaanyi g’okusika: Situleesi esinga obunene ekyuma ky’esobola okugumira nga kigoloddwa oba okusimbulwa. Ebyuma ebinyweza ennyo (high tensile strength metals) nga ebyuma ebimu ebiyitibwa alloy steels bye bikozesebwa mu kukozesa situleesi enkulu.
Okuwanvuwa n’okukaluba okukaluba: Okutegeera obuveera .
Ebintu bino bikulu nnyo mu nkola nga okukyukakyuka n’okuwangaala bye bikulu.
Okuwanvuwa: Ekipimo ky’obugumu, ekiraga engeri ekyuma gye kiyinza okugolola nga tekinnamenya.
Impact Toughness: Obusobozi bw’ekyuma okunyiga amaanyi n’okuvunda mu pulasitiika awatali kumenya. Ebyuma nga ekyuma ekiweese, ekimanyiddwa olw’obugumu bwabyo, bikozesebwa mu nkola ezeetaaga okuziyiza okukuba.
Ebintu eby’enjawulo: okuziyiza ebbugumu n’okuziyiza emisinde .
Ebimu ku bikozesebwa byetaaga ebyuma ebirina eby’obugagga eby’enjawulo.
Okuziyiza ebbugumu: Ebyuma nga tungsten ne nickel alloys bikuuma amaanyi ku bbugumu erya waggulu, nga byetaagisa mu by’omu bbanga n’ebikoomi by’amakolero.
Obuziyiza bw’obusannyalazo: Ebyuma ebimu nga lead bikozesebwa mu kuziyiza emisinde olw’obungi bwabyo obw’amaanyi n’obusobozi bw’okunyiga emisinde.
Okutegeera eby’obugagga by’ebyuma nga obugumu, amaanyi, obuveera, n’ebintu eby’enjawulo nga ebbugumu n’obuziyiza bw’obusannyalazo kikulu nnyo mu kukozesa kwabyo mu makolero ag’enjawulo. Okuva ku kugezesebwa kwa Brinell okuzuula obukaluba bwa aluminiyamu okutuuka ku kukozesa tungsten mu mbeera ez’ebbugumu eringi, eby’obugagga bino bitegeeza omugaso n’enkola y’ebyuma mu makolero n’okusingawo. Buli kyuma, n’engeri yaakyo ey’enjawulo, kikola kinene mu kutumbula tekinologiya n’okukozesebwa mu makolero.
Ebiyiiya mu kukola ebyuma .
Obukodyo obw'omulembe mu kukola ebyuma .
Ekitundu ky’okukola ebyuma kigenda kikulaakulana buli kiseera, nga kirimu tekinologiya ow’omulembe okutumbula obutuufu n’obulungi.
Laser Cutting and Welding: Enkola zino ziwa obutuufu obutageraageranye, nga nnungi nnyo ku dizayini enzibu era enzibu.
Enkola za otomatiki n’enkola za roboti: Enkola zino zongera ku bivaamu n’okukendeeza ku nsobi z’abantu mu mirimu egy’okuddiŋŋana.
Emitendera egy'omu maaso: Okukuba ebitabo mu ngeri ya 3D n'ebikozesebwa ebigezi
Nga tutunuulira eby’omu maaso, ebiseera by’omu maaso eby’okukola ebyuma bisanyusa nnyo olw’okujja kwa tekinologiya omupya.
3D printing: okukyusa okukola nga kikkiriza ebitundu by’ebyuma ebizibu okuzimbibwa layer by layer.
Ebikozesebwa ebigezi: Ebyuma ebisobola okukyusa eby’obugagga nga byesigamiziddwa ku bisikiriza eby’ebweru, okuggulawo enzigi z’okukozesa obuyiiya mu makolero ag’enjawulo.
Obuwangaazi mu kukola ebyuma n’okuddamu okukola ebintu .
Obuwangaazi bufuuka ekintu ekikulu mu mulimu gw’ebyuma.
Enkola ezitakwatagana na butonde: Okukendeeza ku buzibu obuva mu kukola ebyuma mu butonde nga tuyita mu nkola ennongoofu n’ensibuko z’amasannyalaze agazzibwawo.
Okuddamu okukola ebintu: Ebyuma bisobola okuddamu okukozesebwa ennyo, era okwongera ku miwendo gy’okuddamu okukola ebintu kigendererwa kinene okukendeeza ku kasasiro n’okukuuma eby’obugagga.
Metalworking mulimu ogugenda gukulaakulana buli kiseera, nga tekinologiya omupya nga laser cutting ne 3D printing okusika ensalo z’ebyo ebisoboka. Nga bwe tutunuulira ebiseera eby’omu maaso, emisono nga Smart Materials gisuubiza okwongera okukyusa amakolero. Mu kiseera kye kimu, okussa essira ku kuyimirizaawo mu kukola n’okuddamu okukola ebintu kyetaagisa okulaba ng’amakolero g’ebyuma geeyongera okukulaakulana awatali kukola bulabe ku nsi. Ebiyiiya bino tebikoma ku kukyusa ngeri gye tukolaganamu n’ebyuma; Bakola ebiseera eby’omu maaso eby’amakolero ne tekinologiya.
Ebibuuzo ebibuuzibwa .
Enjawulo wakati wa aluminiyamu aloy ez'enjawulo .
Aluminiyamu alloys zeettanirwa nnyo olw’obuzito bwazo obutono n’amaanyi. Enjawulo enkulu mulimu:
Alloy Series: Okusinziira ku elementi eziteekeddwamu, nga ekikomo, magnesium, oba silicon, nga zikosa eby’obugagga ng’amaanyi n’okuziyiza okukulukuta.
Okukozesa: Okwawukana okuva ku nsengeka z’ennyonyi (Alloys ez’amaanyi amangi) okutuuka ku bipipa by’ebyokunywa (malleable alloys).
Brass vs. Bronze: Ensengeka n'enkozesa .
Ekikomo n’ekikomo byombi bya kikomo naye birina enjawulo ez’enjawulo.
Ekikomo: Okutabula ekikomo ne zinki. Ekozesebwa mu bivuga n’ebintu eby’okwewunda olw’ebintu byayo eby’amaloboozi.
Ekikomo: Ekikomo n’ebbaati, ebimanyiddwa olw’amaanyi gaakyo n’okuziyiza okukulukuta. Ekitera okubeera mu bibumbe n’okukola bbeeri z’amakolero.
Ekyuma ekitali kizimbulukuse vs. aluminiyamu: Okunoonyereza okugeraageranya .
Ebyuma bino bikozesebwa nnyo naye birina engeri ez’enjawulo.
Ekyuma ekitali kizimbulukuse: ekirungo ekiyitibwa iron alloy, ekimanyiddwa olw’okuziyiza okukulukuta. Ezitowa okusinga aluminiyamu naye nga ya maanyi nnyo.
Aluminiyamu: Omuzito ate nga alina okutambuza obulungi. less strong than stainless steel naye nga tefuuka nfuufu.
Ferrous vs. ebyuma ebitali bya kyuma: okuzuula ebikulu ebikwata ku
Okutegeera enjawulo wakati w’ebika by’ebyuma bino kikulu nnyo mu kulonda ebintu.
Ebyuma eby’ekika kya ferrous: birimu ekyuma. Magnetic and prone to rust, naye nga ya maanyi nnyo (okugeza, ekyuma).
Ebyuma ebitali bya kyuma: tebirina kyuma. Si magineeti ate nga zigumira okukulukuta (okugeza, aluminiyamu, ekikomo).
CNC Machining: ebyuma ebisaanira n'eby'obugagga byabwe .
CNC Machining yeetaaga ebyuma ebisobola okugumira enkola eno.
Ebyuma ebisaanira: mulimu aluminiyamu, ekikomo, n’ekyuma ekitali kizimbulukuse, ebimanyiddwa olw’okukozesa amasannyalaze n’amaanyi.
Ebirina okulowoozebwako: Okulonda ebyuma kisinziira ku mpisa ezeetaagibwa ez’ekintu ekisembayo, nga obugumu oba okuziyiza okukulukuta.
Mu bufunzi
Tunoonyereza ku nsengeka ennene ey’ebyuma, nga buli kimu kirina eby’obugagga eby’enjawulo n’okukozesebwa. Okuva ku byuma eby’ekyuma ng’ekyuma n’ekyuma, ebimanyiddwa olw’amaanyi n’okuwangaala, okutuuka ku byuma ebitali bya kyuma nga aluminiyamu n’ekikomo, nga bikulu olw’okuziyiza okukulukuta kwabyo n’obutambuzi bw’amasannyalaze. Tulabye engeri aloy nga Brass ne Bronze bwe zigatta ebyuma ebisinga obulungi mu byuma eby’enjawulo, n’engeri ebyuma ebiringa titanium ne tungsten gye bikolamu emirimu egy’omugaso ennyo mu makolero ag’enjawulo.
Ebyuma, mu ngeri zaabyo zonna ez’enjawulo, tebikoma ku bintu byokka; Zino ze musingi gw’empuku n’eby’omulembe. Okuva ku kyuma ekiri mu bizimbe byaffe okutuuka ku aluminiyamu mu nnyonyi yaffe, ebyuma bikola ensi yaffe mu ngeri ezitabalika. Nga bwe tutunuulira ebiseera eby’omu maaso, omulimu gw’ebyuma mu makolero ne tekinologiya gujja kukula, gukulemberwa obuyiiya n’okwewaayo eri okuyimirizaawo. Olugendo oluyita mu nsi y’ebyuma luba lwa lugendo olugenda mu maaso, olusuubiza okuzuula ebipya n’okukulaakulana buli lunaku lwe luyitawo.
