नट्स् कानि सन्ति ?
अण्डानि अत्यावश्यक-बन्धन-घटकानि सन्ति ये भागेषु अक्षुण्णतां सुरक्षितं च कर्तुं बोल्ट्-सहितं टैण्डम्-मध्ये कार्यं कुर्वन्ति । तेषां मूलं, नट्स् आन्तरिकरूपेण धागन्तुं बन्धनकर्तारं बाह्यरूपेण सूत्रित-बोल्ट्-सहितं संभोगं कर्तुं विनिर्मिताः भवन्ति । यदा अहं वदामि यत् ते आन्तरिकरूपेण सूत्रिताः सन्ति, तदा मम अभिप्रायः अस्ति यत् तेषां अन्तः खालाः सन्ति ये बोल्टस्य उपरि सूत्राणां मेलनं कुर्वन्ति। एतत् युग्मीकरणं सुरक्षितं सूत्रयुक्तं संयोजनं निर्माति यत् संपीडनात्मकं तनावपूर्णं च बलं सम्पादयितुं शक्नोति ।
बन्धन एवं अनुप्रयोगों में अखरों का भूमिका
नट्-जनाः बन्धन-करणे एकं महत्त्वपूर्णं दायित्वं क्रीडन्ति । ते बोल्ट्-पेच-योः समकक्षाः सन्ति, तेषां आन्तरिकसूत्राणां कारणेन आवश्यकं पकडं प्रदातुं शक्नुवन्ति । यदा नट् बोल्टस्य वा पेचस्य वा सूत्रितकाण्डस्य उपरि विकृष्यते तदा तत् खालेषु गच्छति, द्वौ घटकौ एकत्र आकर्षयति एषा क्रिया एकं बोल्ट्-सन्धिं जनयति यत् स्पन्दनानि सहितुं शक्नोति तथा च शिथिलीकरणं निवारयितुं शक्नोति । अण्डानि, बोल्ट् च सर्वत्र, फर्निचरात् औद्योगिकपर्यन्तम्। सीएनसी मशीनिंग मशीनरी।
नट्स् के प्रकार 1 .
एककोर्न नट 1 .
Acorn Nuts, अथवा Cap nuts, एकं गुम्बदं शीर्षं भवति यत् bolt इत्यस्य अन्तं कवरं करोति । इदं शङ्कुयुक्तं शीर्षं न केवलं क्षतितः बोल्ट्-रक्षणं करोति अपितु बोल्ट्-सन्धिं प्रति सुरक्षितं, सुचारुतरं परिष्करणं अपि प्रदाति । ते प्रायः अनुप्रयोगेषु उपयुज्यन्ते यत्र अलङ्कारिकं वा रक्षात्मकं वा परिष्करणं लाभप्रदं भवति।
हेक्स नट् 10 .
हेक्स-अङ्गुष्ठानि मानक-हेक्स-आकारस्य बन्धन-यन्त्रं भवन्ति यत् भवन्तः प्रायः कस्मिन् अपि साधन-पुस्तिकायां प्राप्नुवन्ति । ते भिन्न-भिन्न-अनुप्रयोगानाम् अनुकूलतायै विविध-आकार-श्रेणीषु आगच्छन्ति ।
● हेक्स समाप्त अखरोट सामान्य-उद्देश्य फास्टनिंग के लिए सामान्यतः का उपयोग किया जाता है। तेषां एकः मानकः आकारः अस्ति यः बोल्ट्-आकारस्य सूत्रस्य च दीर्घतायाः च मेलनं करोति ।
● संरचनात्मक भारी हेक्स नट बड़ा एवं घन होते हैं, जो कंक्रीट तक लंगर या सुरक्षित संरचनाओं को लंगर करने के लिए डिजाइन किया जाता है। ते अधिकव्यापकं तनावं सम्भालितुं शक्नुवन्ति तथा च प्रायः निर्माणे उपयुज्यन्ते ।
● छोटे पैटर्न हेक्स अखरोट के आकार में छोटा होते हैं, जो तंग स्थानों के लिए उपयुक्त जहाँ एक नियमित हेक्स नट फिट नहीं हो जाएगा।
ताड नट 1 .
ताला-अङ्गुष्ठानि स्पन्दन-टोर्क्-योः अधः शिथिलतां प्रतिरोधयितुं निर्मिताः सन्ति । अद्वितीय-ताल-तन्त्रैः सह हेक्स-अखरोटानां विभिन्नाः प्रकाराः सन्ति ।
● प्रचलित टोकरी लॉक अखरोटों को संभोग धागे के बीच घर्षण के माध्यम से अपना धारण बना रखते हैं।
● दन्तयुक्त flang lock nut एक अन्त पर एक दांत flange है जो एक अन्त में दंष्टां करता है जो एक तालाबद्ध तन्त्र के रूप में कार्य करता है।
● Castle Lock Nut एकस्मिन् अन्तभागे खातयः विशेषताः सन्ति ये अतिरिक्तसुरक्षायै पिन वा तारेन वा सुरक्षिताः कर्तुं शक्यन्ते।
● नायलॉन इन्सर्ट लॉक अखरोट एक नायलॉन कॉलर का उपयोग करता है जो बोल्ट के धागा को पकड़ता है, एक लचीली तालाबद्ध क्रिया प्रदान करता है।
विशेषता नट 1 .
ततः अस्माकं विशेषाणि अण्डानि सन्ति, येषु विशिष्टानुप्रयोगानाम् कृते विविधाः आकृतयः, डिजाइनाः च सन्ति ।
● युग्मन अखरोट दीर्घ हैं, बेलनाकार अखरोट दो सूत्रित दण्ड के दो टुकड़े कनेक्ट करने के लिए किया जाता है।
● स्पीड्-अङ्गानि, क्लिप् नट्स् इति अपि ज्ञायन्ते, स्थाने निपीड्यन्ते, सूत्रीकरणस्य आवश्यकता नास्ति ।
● वर्ग अखरोटों को बद्ध होने वाले भाग के संपर्क में एक बड़ा सतह क्षेत्र होता है, जो शिथिल करने के लिए अधिक प्रतिरोध प्रदान करता है।
● T-नटाः काष्ठे एम्बेड् कर्तुं निर्मिताः सन्ति, सूत्रितं संयोजनं प्रदास्यन्ति ।
● u-nuts क्लिप् एकस्य पटलस्य धारायाम् उपरि, सुरक्षितं बन्धनबिन्दुं प्रदाति।
● पक्ष अखरोट का कस करके हाथ द्वारा शिथिल किया जा सकता है, उनके पक्ष-सदृश प्रक्षेपणों के धन्यवाद।
दक्षिण अखरोट का चयन करें .
कार्यस्य कृते सम्यक् अण्डं चयनं कुर्वन्, सामग्री पर विचार करें (स्टील, जंक, उच्च-स्तरीय स्टील, निकेल, और क्रोम) , आकार (बोल्ट आकार एवं धाग ठींड के लम्बाई, और अनुप्रयोग (किं वाशता के तहत उसरे खिंचाव की आवश्यकता है)। उचित-अङ्गुष्ठः, उचित-बोल्ट्-सहितं मेलितः, एकं सूत्रयुक्तं संयोजनं सुनिश्चितं करोति यत् विविध-तनाव-अन्तर्गतं घटकान् विश्वसनीयतया सुरक्षितं करिष्यति ।
नट्स् इत्यस्य विभिन्नप्रकारस्य अवगमनं तेषां विशिष्टानुप्रयोगाः च अवगन्तुं सशक्तं विश्वसनीयं च बन्धनसमाधानं सुनिश्चितं कर्तुं कुञ्जी अस्ति । सरलं हेक्स-अखरोटं वा विशेष-ताल-अखरोटं वा, प्रत्येकं नट्-बोल्ट्-जगति महत्त्वपूर्णां भूमिकां निर्वहति ।
बोल्ट् के कानि सन्ति ?
बोल्ट् एकः प्रकारः बन्धन-हार्डवेयरः भवति, यः द्वयोः वा अधिकयोः भागयोः मध्ये बोल्ट्-सन्धिं निर्मातुं अत्यावश्यकः भवति । ते एकस्मिन् अन्तभागे शिरः युक्तं बेलनाकारं दण्डं भवन्ति । यदा वयं नट्-बोल्ट्-योः विषये वदामः तदा बोल्ट्-स्थानानि बाह्य-सूत्रयुक्तानि बन्धकानि भवन्ति ये सम्मिलिताः भवेयुः । एकं नट्, यस्य आन्तरिकसूत्राणि सन्ति, ततः संयोजनं सुरक्षितं कर्तुं बोल्ट् उपरि पेच्यते ।
बन्धन एवं अनुप्रयोगों में बोल्ट का भूमिका
बोल्ट्-समूहः एकं दृढं, सुरक्षितं धारणं प्रदातुं महत्त्वपूर्णां भूमिकां निर्वहति यत् तन्यक-संपीडक-बलं सहितुं शक्नोति । तेषां उपयोगः विस्तृतप्रयोगेषु, सेतुनिर्माणात् आरभ्य फर्निचरस्य संयोजनपर्यन्तं भवति । बोल्ट् आकाराः सूत्रदीर्घता च तेषां नट्-सङ्गतानि भवेयुः येन तेषां सह युग्मीकरणं भवति येन कठिनः फिट् सुनिश्चितः भवति ।
बोल्ट के प्रकार 1 .
गाडी बोल्ट 1 .
वाहन-बोल्ट्-मध्ये स्निग्धं, वृत्तं शिरः अस्ति यस्य अधः वर्ग-खण्डः अस्ति । एतत् डिजाइनं तेषां कसने सति स्थाने तालान् कर्तुं शक्नोति, येन ते काष्ठ-काष्ठ-संयोजनानां कृते आदर्शं भवन्ति । भवन्तः प्रायः डेक् भवने अन्येषु च कार्पेन्ट्री-प्रकल्पेषु वाहन-बोल्ट्-स्थानानि प्राप्नुवन्ति ।
लंगर बोल्ट 1 .
मुख्यतया निर्माणे उपयुज्यमानं लंगर-बोल्ट् एकं भारी-कर्तव्य-बन्धकं भवति यस्य डिजाइनं कंक्रीटं प्रति लंगरं वा सुरक्षितं वा भवति । ते विभिन्नेषु आकारेषु आगच्छन्ति, परन्तु सर्वे स्वस्य लंगरबिन्दुस्य केन्द्रे सूत्रितच्छिद्रे दृढं धारणं प्रदातुं समानं प्रयोजनं सेवन्ते।
हेक्स बोल्ट 10।
हेक्स बोल्ट् इत्यस्य हेक्सागोनल-अङ्गुष्ठ-आकारस्य कृते नामाङ्कनं भवति । ते परियोजनानां बहुलतायां उपयुज्यमानं मानकं हेक्स-आकारस्य बन्धनयन्त्रम् अस्ति । तेषां षड्पक्षीयः डिजाइनः तान् साधनैः सह सुलभतया ग्रहणं कर्तुं सुलभं करोति, येन कठिनः बन्धनं भवति । सामान्यप्रयोगेषु निर्माणं यन्त्रसभा च अन्तर्भवति ।
विशेषता बोल्ट 1 .
● फ्लैन्ज बोल्ट् : इन बोल्ट के नीचे एक फ्लैन्ज होते हैं जो दबाव वितरण करने के लिए एक वॉशर इव कार्यं करोति। ते प्रायः वाहनचतुष्कोणेषु उपयुज्यन्ते ।
● U-bolts: u अक्षर इव आकारः, एतेषां बोल्टस्य उपयोगः पाइपवर्कस्य समर्थनार्थं भवति।
● j-bolts: j अक्षर के सदृश कर रहे हैं, उनके प्रयोग कंक्रीट या काष्ठ में हुक करने के लिए किया जाता है।
● लैग बोल्ट: एते बोल्ट् सिरयुक्ताः विशालाः काष्ठपेचः सन्ति तथा च भारी-कर्तव्यकाष्ठ-अनुप्रयोगानाम् कृते उपयुज्यन्ते।
● नेत्र-बोल्ट् : एकस्मिन् अन्तभागे पाशेन सह, तेषां उपयोगः रज्जु-अथवा केबल्-संलग्नीकरणाय भवति ।
अभिनव बोल्ट 1 .
● Blind Bolts: एतेषां उपयोगः भवति यत्र भवान् बोल्टेड् करणस्य द्रव्यस्य पृष्ठभागं प्राप्तुं न शक्नोति, यथा एयरोस्पेस् अनुप्रयोगेषु।
● द्वि-अन्त-बोल्ट्: एतेषां द्वयोः अन्तयोः सूत्राणि सन्ति तथा च तेषु परिस्थितिषु उपयुज्यन्ते यत्र उभयत्र एकं बोल्ट् सुरक्षितं कर्तुं आवश्यकं भवति।
● मशीन बोल्ट: एतेषां उपयोगः धातुः धातुः वा काष्ठं प्रति धातुं वा धातुं वा बद्धुं भवति।
उचितं बोल्टं चयनं करणम् .
सम्यक् बोल्टं चयनं कुर्वन् दीर्घतां, सूत्रं, सामग्रीं च विचारयन्तु । दीर्घता पर्याप्तः भवितुमर्हति यत् सामग्रीद्वारा गन्तुं पर्याप्तं सूत्रेण सह संयोज्यमाणानां सूत्रैः सह गन्तुं शक्यते। सूत्रं भवता उपयुज्यमानानाम् अङ्गुष्ठानां प्रकाराणां मेलनं करणीयम् । सामग्री विकल्पः वातावरणस्य आधारेण भवति यत् बोल्ट् अन्तः भविष्यति; यथा, ज़िन्क्, उच्चस्तरीयः इस्पातः, अथवा निकेलः, क्रोमलेपः वा जंगविरुद्धं रक्षितुं शक्नुवन्ति ।
बोल्ट् अत्यावश्यक बन्धन घटक होते हैं जो भागों को अक्षुण्ण रखते हैं। भवान् काष्ठकार्यस्य कृते वाहनस्य बोल्ट् इत्यस्य उपयोगं करोति वा निर्माणार्थं लंगरस्य बोल्ट् इत्यस्य उपयोगं करोति वा, संरचनायाः अखण्डतायाः कृते सम्यक् बोल्ट् चयनं महत्त्वपूर्णम् अस्ति। स्मर्यतां, बोल्ट्-समूहाः विविध-आकार-शैल्यां आगच्छन्ति, सामान्य-हेक्स-बोल्ट्-तः आरभ्य विशिष्ट-अनुप्रयोगानाम् कृते विनिर्मित-विशेष-बोल्ट्-पर्यन्तं भवन्ति ।
नट्स्-बोल्ट्-योः मध्ये भेदः २.
यदा वयं नट्स् बनाम बोल्ट्स् विषये वदामः तदा वयं द्वौ आवश्यकौ बन्धनघटकौ पश्यामः ये भागानां सुरक्षिततायै एकत्र कार्यं कुर्वन्ति तथा च भागान् अक्षुण्णाः भवन्ति। अत्र सरलं तुलनात्मकं विश्लेषणम् अस्ति ।
● नट आन्तरिक रूप से ढाकर ढालकर होते हैं जो बोल्ट या पेंच पर फिट किया जाता है। ते सामान्यतया आकारेण लघुतराः भवन्ति तथा च वृत्तीयः क्रॉस-सेक्शनः भवति ।
● बोल्ट बाह्य रूप से धागित फास्टनर होते हैं जिसमें एक बेलनाकार सूत्रित दण्ड और एक सिर के साथ ढाकर ढालक होते हैं। ते तुलनात्मकरूपेण बृहत्तराः सन्ति तथा च मेलन-अखरोटेन सह उपयोक्तुं निर्मिताः सन्ति ।
कारक | नट् 1 . | बोल्ट् 1 . |
सूत्रम् २. | आन्तरिक सूत्र 1 . | बाह्यसूत्राणि २. |
नियोग | संपीडन बल का प्रयोग करके सुरक्षित | तन्यकं बलं प्रयोज्य सुरक्षितम् . |
आकारः | समतल या शङ्कु शीर्ष के साथ परिपत्र . | विभिन्न बोल्ट हेड स्टाइल के साथ बेलनाकार |
युग्मीकरणम् २. | सामान्यतः एक बोल्ट या पेंच के साथ युग्मित | प्रायः एकं बोल्ट-सन्धिं निर्मातुं नट्-सहितं युग्मितं भवति । |
आकृति | सामान्यतः आकार में लघुतर . | नट्स् इत्यस्मात् बृहत्तरम्, भिन्न-भिन्न-बोल्ट्-आकारस्य सह |
तालाबन्दी तंत्र 1 . | शिथिलीकरणं निवारयितुं विशेषताः भवितुम् अर्हन्ति । | स्पन्दनस्य प्रतिरोधाय तालाबन्दी तन्त्रम् इव विशेषताः भवितुम् अर्हन्ति । |
कथं नट्-बोल्ट्-योः मिलित्वा कार्यं भवति ।
यदा वयं नट्-बोल्ट्-योः विषये वदामः तदा वयं कस्यचित् दलस्य चर्चां कुर्मः | ते बन्धनकर्तानां गतिशीलयुगलवत् सन्ति, प्रत्येकं स्वकीया भूमिका अस्ति। ते कथं मिलित्वा कार्यं कुर्वन्ति इति भङ्गं कुर्मः।
अण्डानां बोल्टानां च मूलभूताः ।
बोल्ट् एकः प्रकारः बन्धन-हार्डवेयरः अस्ति यस्य बाह्य-सूत्राणि सन्ति ये नट्-मध्ये उपयुज्यन्ते, येषु आन्तरिक-सूत्राणि सन्ति । यदा भवन्तः एकं बोल्ट् उपरि नट् परिवर्तयन्ति तदा सूत्राणि अन्तरलं कुर्वन्ति। एतेन सूत्रयुक्तं संयोजनं निर्मितं भवति यत् सामग्रीं एकत्र धारयति ।
संगतता एवं आकार का महत्व
नट्-बोल्ट्-योः कार्यं कर्तुं, ते परस्परं सम्यक् आकाराः भवेयुः । एकः हेक्स-अखरोटः एकं वाहन-बोल्ट्-सङ्गं न करिष्यति यदि अतीव विशालः वा लघुः वा भवति। इदं यथा गोलच्छिद्रे चतुष्कोणखूंटं समायोजयितुं प्रयत्नः। बोल्ट् आकाराः, हेक्स नट् आयामाः च मेलयितुम् आवश्यकाः सन्ति ।
● मेट्रिक बोल्ट एवं नट आयाम मानकीकृत होते हैं, अतः एक 5mm बोल्ट एक 5mm nut फिट करता है।
● Bolt Grade Guide भवन्तं कार्यस्य कृते समीचीनं बलं चयनं कर्तुं साहाय्यं करोति।
नट्स् तथा बोल्ट के प्रकार
बोल्ट्-प्रकारानाम् अनेक-प्रकाराः, प्रकाराः च सन्ति-
● हेक्स नट्स् तथा हेक्स बोल्ट सामान्य हैं। तेषां षट् पक्षाः सन्ति, तेषां कठिनीकरणं च सुलभम् अस्ति।
● ताला-अण्डानां स्पन्दनात् शिथिलीकरणं निवारयितुं विशेषं विशेषता अस्ति ।
● गाडी-बोल्ट्-मध्ये सुव्यवस्थित-परिष्करणस्य कृते सुचारु-गोल-शिरः भवति ।
प्रत्येकं प्रकारस्य विशिष्टः उपयोगः भवति । यथा, लंगर-बोल्ट्-समूहाः संरचनानां कंक्रीटं सुरक्षितं कर्तुं साहाय्यं कुर्वन्ति ।
धागा लंबाई एवं बोल्ट हेड स्टाइल्स का भूमिका
सूत्रस्य लम्बता, बोल्ट् हेड शैली अपि महत्त्वपूर्णा अस्ति । यदि एकः बोल्ट् अतीव लघुः अस्ति, तर्हि अङ्गुष्ठः पर्याप्तं सूत्राणि न गृह्णीयात् यत् सः कठिनं धारयितुं शक्नोति। यदि अतीव दीर्घं भवति तर्हि परे पार्श्वे अतिशयेन बहिः चोदयितुं शक्नोति।
बोल्ट् हेड स्टाइल्, यथा हेक्स, स्क्वेर्, अथवा फ्लश-माउण्टः, प्रभावितं करोति यत् भवान् तान् कथं कठिनं कर्तुं शक्नोति। केषाञ्चन कृते कुञ्जिकायाः आवश्यकता वर्तते, अन्येषां हस्तेन परिवर्तयितुं शक्यते।
किमर्थं धागानां महत्त्वं भवति .
सूत्राणि नट्-बोल्ट्-इत्यत्र खालानि भवन्ति । ते भिन्न-भिन्न-आकार-आकार-रूपेण आगच्छन्ति । सूत्राणि संपीडनात्मकं तन्यबलं च बोल्ट्-सन्धिस्य पारं वितरितुं साहाय्यं कुर्वन्ति । अस्य अर्थः अस्ति यत् नट् बोल्ट् च क्षतिग्रस्ततां विना अधिकं दबावं सम्भालितुं शक्नुवन्ति ।
बन्धन एवं असत्यीकरण .
अण्डानि, बोल्ट् च सहजतया बद्धुं, अफस्टेन च भवन्ति । यदा भवन्तः द्वौ खण्डौ एकत्र धारयितुं प्रवृत्ताः भवन्ति तदा भवन्तः तान् नट्-बोल्ट्-इत्यनेन सह बद्धवन्तः । यदि भवन्तः तान् पृथक् कर्तुं प्रवृत्ताः सन्ति, तर्हि भवन्तः केवलं अखरोटं अस्थापयन्ति।
अन्तरक्रीडा .
कल्पयतु यत् भवान् इस्पातघटकैः सह किमपि निर्माति। त्वं एकं बोल्ट्, एकं नट् च चिन्वसि यत् सामग्रीयाः स्थूलतां पूरयति। भवन्तः बोल्ट् ग्रेड् मार्गदर्शिका अपि पश्यन्ति यत् ते तनावं सम्पादयितुं शक्नुवन्ति इति सुनिश्चितं कर्तुं शक्नुवन्ति।
यथा त्वं नटं बोल्ट् उपरि कठिनं करोषि, ते एकत्र संपीडयन्ति। एषः संपीडनः एव भवतः सामग्रीं स्थाने धारयति। यदि नट् बोल्ट् च संगतं न स्यात् तर्हि ते न धारयिष्यन्ति स्म। खण्डाः पृथक् आगन्तुं शक्नुवन्ति, अथवा बन्धकाः भङ्गं कर्तुं शक्नुवन्ति स्म।
Takeaway .
अण्डानि, बोल्ट् च लघु दृश्यन्ते, परन्तु तेषां महती दायित्वं वर्तते। ते भागान् सुरक्षितं कुर्वन्ति, तान् अक्षुण्णानि च कुर्वन्ति। स्मर्यतां, बोल्टस्य नट्-प्रकारस्य सम्यक् प्रकाराः, समीचीन-आकारस्य संगततायाश्च सह, सशक्त-स्थायी-बोल्ट्-सन्धिस्य कुञ्जिकाः भवन्ति
नट्-बोल्ट्-मध्ये उन्नत-विषयाणि
बन्धनजगति विवरणं महत्त्वपूर्णम् अस्ति। अस्तु, नट्-बोल्ट्-मध्ये केचन उन्नत-विषयाणि अन्वेषयामः ये तेषां प्रदर्शने महत् अन्तरं कर्तुं शक्नुवन्ति |
कार्यनिष्पादन पर सामग्री चयन का प्रभाव .
नट्-बोल्ट्-योः सामग्री भिन्न-भिन्न-वातावरणानां कृते तेषां शक्तिं, स्थायित्वं, उपयुक्ततां च प्रभावितं करोति ।
● कार्बन स्टील: इसका शक्ति एवं किफायती के कारण व्यापक रूप से प्रयोग किया जाता है। इण्डोर अनुप्रयोगों के लिए आदर्श।
● निकेल: जंग प्रतिरोध को जोड़ता है। बहिः वा उच्च-आर्द्र-वातावरणानां कृते महान्।
● Chrome: अतिरिक्त कठोरता एवं एक चमकदार परिष्करण प्रदान करता है। प्रायः बलस्य सौन्दर्यशास्त्रस्य च द्वयोः कृते वाहन-अनुप्रयोगेषु उपयुज्यन्ते ।
भिन्न सामग्री बन्धनकर्ताओं के तन्यक एवं संपीडन सामर्थ्य को महत्वपूर्ण प्रभाव कर सकते हैं।
बोल्ट ग्रेड एवं मानकों को समझना .
बोल्ट् ग्रेड्स् बोल्ट् इत्यस्य बलं अनुप्रयोगं च निर्धारयन्ति । अत्र केचन सामान्यमानकाः सन्ति- १.
● SAE (ऑटोमोटिव इंजीनियरस्य समाजः): 2, 5, 8 इत्यादीनां ग्रेड्स्, 8 ग्रेड 8 सशक्ततमं भवति।
● ASTM (अमेरिकन सोसाइटी फॉर टेस्टेशन एण्ड सामग्री): निर्माणस्य अभियांत्रिकी च कृते मानकानां विस्तृतश्रेणी अन्तर्भवति।
● मेट्रिक: 8.8, 10.9, 12.9 इत्यादीनां वर्गानां उपयोगं करोति, यत्र उच्चतरसङ्ख्याः सशक्ततराणि बोल्ट्-रूपेण सूचयन्ति ।
बोल्ट्-समूहः तनावं भारं च सम्भालितुं शक्नोति इति सुनिश्चित्य सम्यक् ग्रेडं ज्ञात्वा तेषां सम्मुखं भविष्यति इति सुनिश्चितं कर्तुं महत्त्वपूर्णम् अस्ति ।
नट ग्रेड एवं संगतताओं के साथ संगतता
यथा बोल्ट्, नट्स् अपि ग्रेड् भवन्ति । इष्टतमप्रदर्शनार्थं बोल्ट-ग्रेडेन सह अङ्गुष्ठ-ग्रेडस्य मेलनं अत्यावश्यकम् अस्ति ।
● संगतता : उच्च-श्रेणी-बोल्टस्य समतुल्येन वा उच्च-श्रेणी-अखरोटेन सह मेलनं करणीयम् ।
● सामग्री मेल: नट का सामग्री को तो तो तो तो तो तो तो तो तो रोजिंग तो रोजिंग ऑफ़ तो तोरोजिंग एंड रिजर्ट।
केस अध्ययनम् : सेतुनिर्माणम् .
सेतुनिर्माणे अभियंताः सावधानीपूर्वकं बोल्ट् ग्रेड गाइड तथा मेट्रिक बोल्ट् तथा मेट्रिक बोल्ट् तथा नट् आयाम इत्येतयोः आधारेण बोल्ट् तथा नट् संयोजनानि चयनं कुर्वन्ति । एतेन सुनिश्चितं भवति यत् संरचना स्पन्दनानि, तन्यबलानि, पर्यावरणीयतनावानि च सहितुं शक्नोति ।
त्वरित तथ्य 1 .
● हेक्स नट् तथा हेक्स बोल्ट का प्रयोग सामान्यतः एक साथ प्रयोग किया जाता है क्योंकि उनके बहुमुख्यता एवं शक्ति के कारण।
● लॉक अण्डानि प्रायः अनुप्रयोगेषु वाहन-बोल्ट्-सहितं गच्छन्ति यत्र स्पन्दनं चिन्ताजनकं भवति।
● धागा लंबाई एवं बोल्ट आकारों को सावधानीपूर्वक विचार किया जाना चाहिए कि सुरक्षित फिट सुनिश्चित करें।
भौतिकपरिचयः, ग्रेडिंगमानकाः च इव नट्-बोल्ट्-योः उन्नतपक्षेषु अवगमनं निर्माणे, अभियांत्रिकी, निर्माणे च व्यावसायिकानां कृते कुञ्जी अस्ति एतत् ज्ञानं सुनिश्चितं करोति यत् समीचीनानि बन्धनकारिणः समीचीनकार्यस्य कृते उपयुज्यन्ते, येन सुरक्षिताः अधिकाः टिकाऊ-निर्माणाः भवन्ति ।
नट्स् तथा बोल्ट के लिए रखरखाव एवं देखभाल
शीर्षस्थितौ नट्स्-बोल्ट्-योः स्थापनं कुञ्जी अस्ति यत् कस्यापि निर्माणस्य वा सभायाः वा दीर्घायुतां सुरक्षां च सुनिश्चित्य कुञ्जी अस्ति । अत्र केचन युक्तयः, सामान्याः समस्यानिवारणपरामर्शाः च सन्ति।
एतेषां बन्धकानां जीवनं दीर्घं कर्तुं युक्तयः
1. नियमित निरीक्षणम् : नियमितरूपेण परिधानस्य, जंगस्य, अथवा क्षतिस्य लक्षणानाम् अवलोकनं कुर्वन्तु। सेतुः वा यन्त्राणि इत्यादिषु गम्भीरसंरचनासु प्रयुक्तानां नट्-बोल्ट्-समूहानां कृते इदं महत्त्वपूर्णम् अस्ति ।
2. उचित स्नेहन: जंग को रोकने के लिए समुचित स्नेहक लागू करें तथा सुचारु संचालन सुनिश्चित करें, विशेषतः सूत्रित कनेक्शन और लॉकिंग तंत्र के लिए।
3. सम्यक् कसाई : अति-कठोर-करणस्य परिहाराय समीचीन-उपकरणानाम् उपयोगं कुर्वन्तु, येन तनावः, क्षतिः च भवितुम् अर्हति । विशिष्ट टोर्क अनुशंसानाम् कृते Bolt ग्रेड मार्गदर्शिकायाः अनुसरणं कुर्वन्तु।
4. स्वच्छता: बन्धनकर्ताओं को स्वच्छ रखें। गन्दगी, मल च कालान्तरे क्षतिं जनयितुं शक्नोति, विशेषतः बोल्ट् सन्धिषु, आन्तरिकसूत्रेषु च ।
5. पर्यावरणीयरूपेण उपयुक्तानि सामग्रीनि: उच्चस्तरीय इस्पातस्य अथवा जिंक-लेपित-फास्टनर इत्यादीनां सामग्रीनां चयनं कुर्वन्तु येन वातावरणं आर्द्रता वा रसायनानि वा भवति येन जंगः न भवति।
6. भण्डारण: अप्रयुक्तानि नट्-बोल्ट्-इत्यादीनि शुष्क-शीतलस्थाने संग्रहयन्तु येन जङ्गम-अवक्षेपणं न भवति ।
सामान्य मुद्दों एवं समस्या निवारण
● जंग एवं जंग : नियमित रूप से जंग के लिए निरीक्षण करें। यदि लब्धं भवति तर्हि फास्टनर् प्रतिस्थापयन्तु। स्टेनलेस स्टील या लेपित बन्धनकर्ता जैंक जैंक इस रोकने को रोकना कर सकता है।
● विच्छिन्न धागाः : यदा नट् अथवा बोल्ट् अति-कठिन्याः भवन्ति तदा भवति । क्षतिग्रस्त भागों को प्रतिस्थापित करें तथा भविष्य में समुचित टोर्क् लागू किया जाता है, यह सुनिश्चित करें।
● नट एवं बोल्ट जब्त करें: ऊनल को लागू करें तथा उनके शिथिल करने के लिए उसे भिजित करने की अनुमति दें।
● धारण एवं अश्रु: ककसी भी नट या बोल्ट के स्थान पर रखते हैं, क्योंकि वे संयुक्त विफलता हो सकते हैं।
केस अध्ययन: सेतु अनुरक्षण .
सेतु-रक्षणस्य विषये अध्ययनेन ज्ञातं यत् नट्-बोल्ट्-योः नियमितरूपेण निरीक्षणं तथा समय-प्रतिस्थापनं च, विशेषतः गाडी-बोल्ट्-एंगर-बोल्ट्-योः, संरचनात्मक-विफलता-जोखिमस्य महती न्यूनता भवति
कस्यापि संरचनायाः वा यन्त्रस्य वा सुरक्षायाः दीर्घायुतायाः च कृते नट्-बोल्ट्-योः समुचितं परिपालनं परिचर्या च महत्त्वपूर्णा अस्ति । नियमित निरीक्षण, समुचित भौतिक विकल्प, एवं सही स्थापन प्रथाएं सामान्य मुद्दों को परिहार करने के लिए कुंजी होते हैं और यह सुनिश्चित करता है कि ये अत्यावश्यक बन्धन घटक सुरक्षित एवं अक्षुण्ण रहते हैं।
निगमन
यथा वयं नट्-बोल्ट्-योः अन्वेषणं संपुटयामः, तथैव स्पष्टं भवति यत् अस्माकं दैनन्दिनजीवने एते लघुघटकाः महतीं भूमिकां निर्वहन्ति | फर्निचरात् वयं यानानि उपयुञ्ज्महे, तस्मात् वयं चालयामः, नट्, बोल्ट् च अस्माकं जगत् एकत्र धारयन्ति।
नट्स्-बोल्ट्-योः अवगमनस्य महत्त्वम् .
बोल्ट्-समूहानां नट्-प्रकारस्य विभिन्नप्रकारस्य अवगमनं न केवलं अभियंतानां वा यान्त्रिकस्य वा कृते एव । ज्ञानमेव सर्वेषां लाभं कर्तुं शक्नोति। भवान् द्विचक्रिकां समाधाय वा डेकं निर्माति वा, हेक्स-अङ्गुटस्य तथा लॉक्-अङ्गुलस्य च मध्ये अन्तरं जानाति वा, अथवा वाहन-बोल्ट्-इत्यस्य तथा लंगर-बोल्ट्-योः मध्ये अन्तरं ज्ञात्वा, भवतः परियोजनां अधिकं सफलं कर्तुं शक्नोति।
● नट्स् तथा बोल्ट् एकत्र कार्यं कुर्वन्ति येन सशक्तं, सुरक्षितं संयोजनं निर्मातुं शक्यते।
● दक्षिण बन्धनकर्ताओं का चयन सुरक्षा और कार्यक्षमता के लिए महत्वपूर्ण है।
● सामग्री विकल्प (इस्पात या जिंक जैसे), धागा लंबाई, और बोल्ट आकार विचार करने योग्य प्रमुख कारक हैं।
विशिष्टापेक्षाणां कृते समीचीनप्रकारस्य चयनार्थं प्रोत्साहनम्
बन्धनकर्तानां विषये यदा आगच्छति तदा सर्वं एकः-आकारस्य-फिट्-फिट्-आकारं नास्ति। प्रत्येकं प्रकारस्य स्वकीयाः अद्वितीयाः विशेषताः लाभाः च सन्ति:
● हेक्स नट् तथा हेक्स बोल्ट् विभिन्न अनुप्रयोगों के लिए बहुत कामुख होते हैं।
● लॉक अण्डानि अत्यावश्यकानि सन्ति यत्र स्पन्दनं संयोजनं शिथिलं कर्तुं शक्नोति।
● गाडी-बोल्ट्-इत्येतत् काष्ठ-प्रकल्पानां कृते परिपूर्णं भवति यतोहि तेषां सुचारु, वृत्त-शिरः अस्ति ।
अग्रिमे समये भवन्तः कस्मिन् अपि परियोजनायां कार्यं कुर्वन्ति चेत्, भवन्तः उपयुज्यमानानाम् अण्डानां बोल्टानां च विचारार्थं क्षणं गृह्यताम् । किं ते कार्यस्य कृते समीचीनप्रकाराः सन्ति वा ? किं ते सामग्री-श्रेणी-दृष्ट्या सङ्गतिं कुर्वन्ति वा ? भवतः विकल्पाः सुरक्षितं, स्थायित्वं, विश्वसनीयं च किमपि निर्मातुं सर्वं भेदं कर्तुं शक्नुवन्ति।
निष्कर्षतः नट्-बोल्ट्-इत्यादीनि लघु-लघु-भवन्ति, परन्तु तेषां प्रभावः विशालः भवति । तेषां प्रकाराः, भेदाः, अनुप्रयोगाः च अवगन्तुं कौशलम् अस्ति यत् जीवनस्य, कार्यस्य च अनेकपक्षेषु भवतः सम्यक् सेवां करिष्यति । अतः, बुद्धिपूर्वकं चयनं कृत्वा आत्मविश्वासेन निर्माणं कुर्वन्तु!
फक् .
प्रश्नः---------सामान्यतया नट्-बोल्ट्-प्रकाराः के के सन्ति ?
अ: हेक्स-बोल्ट्-नट्-इत्यादीनि अधिकतया प्रचलितानि भवन्ति । गाडी-बोल्ट्-पक्ष-पक्ष-अङ्गुष्ठाभ्यां अपि बहुधा प्रयुक्तम् । यन्त्रस्य पेंचः, लॉकनट् च यन्त्रे सामान्याः सन्ति ।
प्रश्नः- अहं कथं बोल्ट्-नट्-योः सम्यक् श्रेणीं निर्धारयामि ?
अ: भारस्य आवश्यकताः सामग्रीसंगतता च जाँचयन्तु। बोल्टशिरसि ग्रेडचिह्नानि बलं सूचयन्ति। मार्गदर्शनार्थं ASTM अथवा SAE इत्यादीनां मानकानां परामर्शं कुर्वन्तु।
प्रश्नः- भिन्नसामग्रीणां बोल्ट्-नट्-योः उपयोगः कर्तुं शक्यते वा ?
अ: सामान्यतया जंगजोखिमस्य कारणेन न अनुशंसितम्। असमान धातुभिः सह गैल्वेनिक जंगः भवितुम् अर्हति । सुरक्षायाः कृते सामग्रीसंगततां सर्वदा सुनिश्चितं कुर्वन्तु।
प्रश्नः- नट्-बोल्ट्-योः जीवनं दीर्घं कर्तुं अनुरक्षण-युक्तयः
अ: नियमितरूपेण जंगस्य निरीक्षणं कुर्वन्तु, निरीक्षणं च कुर्वन्तु। पिनलिङ्गं न भवेत् इति कारणेन एंटी-आज़ाइज् अथवा स्नेहकं प्रयोजयन्तु। तनाव को बचने के लिए टोर्क् को सही करने के लिए कस लें।
प्रश्नः- बन्धकेषु समीचीनाकारः सामग्रीः च कथं पहिचानं करणीयम्?
अ: व्यास, लम्बाई, धागा पिच माप करें। अनुप्रयोग वातावरण के साथ सामग्री मिलता है। उचित चयन के लिए फास्टनर मानक देखें।
