Enkola y'okubumba empiso .
Enkola y'okubumba empiso okusinga erimu emitendera 6, omuli okuggalawo ekibumbe - okujjuza - Okukwata puleesa - okunyogoza - okuggulawo ekibumbe --Domolding. Emitendera gino omukaaga gisalawo butereevu omutindo gw’okubumba kw’ebintu ebikolebwa, era emitendera gino omukaaga nkola ntuufu era egenda mu maaso.
Enkola y'okubumba empiso - Omutendera gw'okujjuza .
Okujjuza gwe mutendera ogusooka mu nsengekera yonna ey’okubumba empiso, era ekiseera kibalibwa okuva ku ntandikwa y’okubumba empiso ng’ekibumbe kiggaddwa okutuusa ng’ekisenge ky’ekibumbe kijjudde okutuuka ku bitundu nga 95%. Mu ndowooza, ekiseera ky’okujjuza gye kikoma okuba ekimpi, obulungi bw’okubumba gye bukoma okuba waggulu; Naye, mu kukola ddala, ekiseera ky’okubumba kibeera n’embeera nnyingi.
Okujjuza ku sipiidi ey’amaanyi. Okujjuza sipiidi ey’amaanyi n’omuwendo gw’okusala waggulu, obuveera olw’okugonza okusala n’okubeerawo kw’okukendeera kw’obuzito, olwo okuziyiza okukulukuta okutwalira awamu okukendeeza; Local viscous heating effect nayo ejja kufuula obuwanvu bw’oluwuzi oluwonya okugonvu. N’olwekyo, mu mutendera gw’okufuga okukulukuta, enneeyisa y’okujjuza etera okusinziira ku bunene bw’obuzito obulina okujjula. Kwe kugamba, mu kitundu ekifuga okukulukuta, ekikolwa eky’okugonza eky’okusala eky’okusaanuuka kitera okuba ekinene olw’okujjuza okw’amaanyi, ate ekikolwa ky’okunyogoza kw’ebisenge ebigonvu tekirabika, kale omugaso gw’omutindo gwe gusinga.
Okujjuza okw’omutindo ogwa wansi. Ebbugumu efugirwa okujjuza sipiidi entono erina okusala okutono, obuzito bw’ekitundu obusingako n’okuziyiza okukulukuta okunene. Olw’omutindo omutono ogw’okujjuza obugumu bwa thermoplastic, okukulukuta kugenda mpola, olwo ekikolwa ky’okutambuza ebbugumu ne kiba nga kyeyolekera nnyo, era ebbugumu ne liggyibwa mangu ku bbugwe w’ekibumbe ekinyogovu. Wamu n’omuwendo omutono ogw’ekintu ekibuguma, obuwanvu bw’oluwuzi oluwonya buba obuwanvu, era kyongera okwongera ku buziyiza bw’okukulukuta ku kitundu kya bbugwe ekigonvu.
Olw’okukulukuta kw’ensulo, mu maaso g’amayengo agakulukuta ag’olunyiriri lw’olujegere lwa polimeeri olwa pulasitiika kumpi nga lukwatagana n’emmanju w’amayengo g’okukulukuta. N’olwekyo, obuveera obubiri obusaanuuse bwe busalako, enjegere za polimeeri ku ngulu w’okukwatagana zibeera nga zikwatagana ne ndala; awamu n’obutonde obw’enjawulo obw’obuveera obubiri obusaanuuse, ekivaamu amaanyi g’enzimba agatali malungi mu ngeri ya microscopic mu kitundu ky’okusaanuuka. Ekitundu bwe kiteekebwa mu nkoona entuufu wansi w’ekitangaala ne kyetegereza n’eriiso ery’obwereere, kiyinza okuzuulibwa nti waliwo layini z’ebiyungo ezeeyolese, nga eno y’enkola y’okutondebwa kw’obubonero bw’okusaanuuka. Obubonero bw’okugatta tebukoma ku kukosa ndabika y’ekitundu kya pulasitiika, naye era bulina ekisenge ekitono ekikalu, ekiyinza okwanguyirwa okuleeta okunyigirizibwa, bwe kityo ne kikendeeza ku maanyi g’ekitundu ne kifuuka ekimenya.
Okutwalira awamu, amaanyi g’obubonero bw’okuyunga gasingako ng’okuyungibwa kukoleddwa mu kitundu ky’ebbugumu eringi. Okugatta ku ekyo, ebbugumu ly’emiguwa ebiri egy’okusaanuuka mu kitundu ky’ebbugumu eringi liri kumpi ne mirala, era eby’obutonde eby’ebbugumu eby’ekisaanuuse kumpi bye bimu, ekyongera amaanyi g’ekitundu ky’okuyunga; Okwawukana ku ekyo, mu kitundu ky’ebbugumu eri wansi, amaanyi g’okuyunga gali mabi.
Enkola y'okubumba empiso - okukwata omutendera .
Omulimu gw’omutendera gw’okukwata kwe kukozesa puleesa obutasalako okunyiga ekisaanuuse n’okwongera ku bunene bw’akaveera okusobola okusasula enneeyisa y’okukendeera kw’akaveera. Mu kiseera ky’enkola ya puleesa y’okukwata, puleesa y’emabega eba waggulu kubanga ekisenge ky’ekikuta kyajjula dda obuveera. Mu nkola y’okukwata puleesa okunyigirizibwa, sikulaapu y’ekyuma ekikuba empiso esobola okugenda mpola mpola mu maaso olw’okutambula okutono, era n’omuwendo gw’okukulukuta kwa pulasitiika nagwo gugenda mpola, oguyitibwa okukulukuta kwa puleesa okukwata. Nga obuveera bunyogozeddwa ne buwonyezebwa ekisenge ky’ekibumbe, obuzito bw’ekisaanuuse bweyongera mangu, kale okuziyiza mu kisenge ky’ekikuta kuba kunene. Mu mutendera ogw’oluvannyuma ogw’okukwata puleesa, obungi bw’ebintu bweyongera okweyongera, era ekitundu ekibumbe kikolebwa mpolampola. Ekitundu kya puleesa y’okukwata kisaana okugenda mu maaso okutuusa nga ekikomera kiwonye era nga kissiddwaako akabonero, mu kiseera ekyo puleesa y’ekituli mu kitundu kya puleesa y’okukwata etuuka ku muwendo ogusinga obunene.
Mu kitundu ekikwata, akaveera kanyigirizibwa ekitundu kubanga puleesa eba waggulu nnyo. Mu kitundu kya puleesa esingako, akaveera kaba ka denser ate density eba waggulu; Mu kitundu kya puleesa eya wansi, obuveera buba busumuluddwa era density eba wansi, bwe kityo ne kireetera ensaasaanya ya density okukyuka n’ekifo n’obudde. Omuwendo gw’okukulukuta kw’obuveera guba mutono nnyo mu nkola y’okukwata, era okukulukuta tekukyakola kifo kikulu; Puleesa y’ensonga enkulu ekosa enkola y’okukwata. Mu nkola y’okukwata, obuveera bubadde bujjula ekikuta ky’ekikuta, era ekisaanuuse ekiwonye mpolampola kikozesebwa ng’ekisengejja okukyusa puleesa. Puleesa mu kisenge ky’ekibumbe ekyusibwa ku ngulu w’ekisenge ky’ekibumbe ng’eyambibwako obuveera, obulina omuze gw’okuggulawo ekibumbe n’olwekyo kyetaagisa amaanyi amatuufu ag’okunyweza okusiba ekikuta.
Mu mbeera empya ey’okubumba empiso, twetaaga okulowooza ku nkola empya ez’okubumba empiso, gamba ng’okubumba nga tuyambibwako ggaasi, okubumba okuyambibwako amazzi, okubumba empiso z’efuumuuka, n’ebirala.
Enkola y'okubumba empiso - omutendera gw'okunyogoza .
Mu Injection Molding , dizayini y’enkola y’okunyogoza kikulu nnyo. Kino kiri bwe kityo kubanga ebintu eby’obuveera ebibumbe bwe binyogozebwa ne biwonyezebwa okutuuka ku bugumu obumu, ebiva mu buveera bisobola okufuluma okuva mu kibumba okwewala okukyukakyuka olw’amaanyi ag’ebweru. Okuva obudde bw’okunyogoza bwe bukola ebitundu nga 70% ku 80% ku mutendera gwonna ogw’okubumba, enkola y’okunyogoza etegekeddwa obulungi esobola okukendeeza ennyo ku budde bw’okubumba, okulongoosa mu kubumba okubumba empiso n’okukendeeza ku nsaasaanya. Enkola y’okunyogoza ekoleddwa mu ngeri etali ntuufu ejja kufuula obudde bw’okubumba okuwangaala n’okwongera ku nsaasaanya; Okunyogoza okutali kwa bwenkanya kujja kwongera okuleeta okuwuguka n’okukyukakyuka kw’ebintu ebikolebwa mu buveera.
Okusinziira ku kugezesa, ebbugumu eriyingira mu kibumba okuva mu kusaanuuka lifulumizibwa mu bitundu bibiri, ekitundu kya 5% kikyusibwa ne kitwalibwa mu bbanga nga kiyita mu buwuka obuyitibwa radiation ne convection, ate ebitundu 95% ebisigadde bikolebwa okuva mu kusaanuuka okudda mu kibumbe. Ebintu ebikolebwa mu buveera mu kibumba olw’omulimu gwa payipu y’amazzi aganyogoza, ebbugumu okuva mu buveera mu kisenge ky’ekibumbe nga biyita mu kutambuza ebbugumu okuyita mu fuleemu y’ekibumbe okutuuka ku payipu y’amazzi agayonja, n’oluvannyuma okuyita mu kusengejja okw’ebbugumu olw’ekirungo ekiyonja ewala. Ebbugumu ettono eritatwalibwa amazzi aganyogoza likyagenda mu maaso mu kibumba okutuusa lwe lisaasaana mu mpewo oluvannyuma lw’okukwatagana n’ensi ey’ebweru.
Enzirukanya y’okubumba okubumba empiso erimu obudde bw’okuggalawo ekibumbe, obudde bw’okujjuza, okukwata obudde, obudde bw’okunyogoza n’obudde bw’okukendeera. Mu byo, obudde bw’okunyogoza bukola ekitundu ekisinga obunene, nga kino kibeera nga 70% ku 80%. N’olwekyo, ekiseera ky’okunyogoza kijja kukosa butereevu obuwanvu bw’enzirukanya y’okubumba n’amakungula g’ebintu ebikolebwa mu buveera. Ebbugumu ly’ebintu ebiva mu buveera mu mutendera gw’okuggyamu omusaayi bulina okunyogozebwa okutuuka ku bbugumu eri wansi okusinga ebbugumu ly’ebbugumu ery’ebintu ebikolebwa mu buveera okuziyiza okuwummuzibwa kw’ebintu ebikolebwa mu buveera olw’okunyigirizibwa okusigaddewo oba olutalo n’okukyukakyuka olw’amaanyi ag’ebweru ag’okuggya ettaka.
Ensonga ezikosa omuwendo gw’okunyogoza kw’ekintu kino ze zino:
Ensonga z’okukola ebintu mu buveera. Okusinga obuwanvu bw’ekisenge bw’ebintu ebikolebwa mu buveera. Obugumu bw’ekintu ekyo gye bukoma okuba obunene, ekiseera ky’okutonnya gye kikoma okuba ekiwanvu. Okutwalira awamu, ekiseera ky’okunyogoza kigeraageranye ne square y’obuwanvu bw’ekintu eky’obuveera, oba ekigeraageranye n’emirundi 1.6 egy’obuwanvu bw’omuddusi obusinga obunene. Kwe kugamba, okukubisaamu emirundi ebiri obuwanvu bw’ekintu eky’obuveera kyongera ku budde bw’okutonnya emirundi 4.
Ebintu ebikozesebwa mu kuzimba ebikuta n’enkola yaakyo ey’okunyogoza. Ebintu ebikozesebwa mu kikuta, omuli ekikuta ekikulu, ekintu eky’omu kibumba n’ekintu ekikoleddwa mu fuleemu y’ekikuta, kirina kinene kye kikola ku muwendo gw’okunyogoza. Omugerageranyo gw’ekikuta ky’ekikuta gye gukoma okuba omunene, n’ekikolwa ky’okutambuza ebbugumu mu kiseera kya yuniti gye kikoma okuba ekirungi, n’obudde bw’okunyogoza gye bukoma okuba obumpi.
Engeri y’okusengeka payipu y’amazzi aganyogoza. Payipu y’amazzi aganyogoza gy’ekoma okubeera okumpi n’ekisenge ky’ekibumbe, dayamita ya payipu gy’ekoma okuba ennene ate n’ennamba gy’ekoma okuba ennyingi, n’ekikolwa ky’okunyogoza gye kikoma okuba ekirungi n’obudde bw’okunyogoza gye bukoma okuba obumpi.
Omuwendo gw’amazzi agakulukuta mu kuyonja. Okutambula kw’amazzi aganyogoza gye kukoma okuba okunene, n’enkola y’amazzi aganyogoza gye gikoma okukosa ebbugumu nga tuyita mu kukyusakyusa ebbugumu.
obutonde bw’ekirungo ekinyogoza. Omugerageranyo gw’obuzito (viscosity and heat transfer coefficient) ogw’ekirungo ekinyogoza (coolant) nagwo gujja kukosa ekikolwa ky’okutambuza ebbugumu mu kibumba. Obugumu bw’ekirungo ekinyogoza gye bukoma okuba wansi, omugerageranyo gw’okutambuza ebbugumu gye gukoma okuba waggulu, ebbugumu gye likoma okuba wansi, n’ekikolwa ky’okunyogoza gye kikoma okuba ekirungi.
Okulonda obuveera. Obuveera bwa pulasitiika kye kipiimo ky’engeri obuveera gye buyisaamu ebbugumu okuva mu kifo ekyokya okutuuka mu kifo ekinyogovu. Obutambuzi bw’ebbugumu bwa pulasitiika gye bukoma okuba waggulu, okutambuza ebbugumu gye kukoma okuba okulungi, oba ebbugumu ery’enjawulo erya pulasitiika gye likoma okuba wansi, enkyukakyuka y’ebbugumu gy’ekoma okwanguyira, n’olwekyo ebbugumu liyinza okwanguyirwa okufuluma, okutambuza ebbugumu gye kukoma okuba okulungi, n’obudde obw’okutonnya gye bukoma okuba obumpi obwetaagisa.
Okuteekawo parameters okuteekawo. Ebbugumu ly’ebintu gye likoma okuba waggulu, ebbugumu ly’ekibumbe gye likoma okuba waggulu, ebbugumu ly’okufulumya gye likoma okuba wansi, ekiseera ky’okutonnya gye kikoma okuba ekiwanvu.
Amateeka ga dizayini ag’enkola y’okunyogoza:
Omukutu gw’okunyogoza gulina okukolebwa mu ngeri nti ekikolwa ky’okunyogoza kibeera kya kimu era kya mangu.
Ekigendererwa ky’enkola y’okunyogoza kwe kukuuma okunyogoza okutuufu era okulungi okw’ekikuta. Ebituli ebinyogoza birina okuba eby’omutindo okusobola okwanguyiza okulongoosa n’okukuŋŋaanya.
Nga akola dizayini y’enkola y’okunyogoza, omukubi w’ebibumbe alina okusalawo ebipimo by’okukola dizayini bino wammanga okusinziira ku buwanvu bw’ekisenge n’obunene bw’ekitundu ekibumbe - ekifo n’obunene bw’ebituli ebinyogoza, obuwanvu bw’ebituli, ekika ky’ebituli, ensengeka n’okuyungibwa kw’ebituli, n’omutindo gw’okukulukuta n’engeri y’okutambuza ebbugumu mu kinyogoza.
Enkola y'okubumba empiso - Okukendeeza ku buziba (demolding phase) .
Demolding kye kitundu ekisembayo mu nzirukanya y’okubumba empiso. Wadde ng’ekintu kino kibadde kya bbugumu, DeMolding ekyalina akakwate akakulu ku mutindo gw’ekintu. Okukendeeza ku bunkenke mu ngeri etali ntuufu kuyinza okuleeta amaanyi agatali gamu mu kiseera ky’okuggyawo n’okukyukakyuka kw’ekintu mu kiseera ky’okugobwa. Waliwo engeri bbiri enkulu ez’okuggyamu omusaayi: ebbaala ey’okungulu ey’okusala embaawo n’okuziggyamu pulati. Nga tukola dizayini y’ekibumbe, tusaanidde okulonda enkola entuufu ey’okugonza omusaayi okusinziira ku ngeri y’enzimba y’ekintu okukakasa omutindo gw’ekintu.
Ku bikuta ebirina ebbaala ey’okungulu, ebbaala ey’okungulu erina okuteekebwa mu ngeri ey’enjawulo nga bwe kisoboka, era ekifo kisaana okulondebwa mu kifo nga kisinga kuziyiza kufulumya n’amaanyi n’obugumu obusinga obunene obw’ekitundu ky’akaveera okwewala okukyukakyuka n’okwonooneka kw’ekitundu ky’akaveera.
Okutwalira awamu pulati y’okuggyamu ekozesebwa mu kukendeeza ku bibya ebiriko ebisenge ebigonvu ebiwanvu n’ebintu ebitangalijja ebitakkiriza bipimo bya muggo gwa kusika. Ebifaananyi by’enkola eno binene era bifaanagana empalirizo y’okuggyawo amasannyalaze, okutambula okugonvu era tewali bipimo bya lwatu ebisigadde emabega.
